Dolina Pałaców i Ogrodów to wyjątkowe miejsce na Dolnym Śląsku, które zachwyca swoją bogatą historią, niezwykłymi architektonicznymi perełkami oraz pięknymi krajobrazami. Na obszarze Kotliny Jeleniogórskiej możemy zobaczyć aż 41 wyjątkowych rezydencji, zjawiskowych pałaców, średniowiecznych zamków oraz pięknych ogrodów i parków, jakie powstały na przestrzeni wieków w różnych stylach i kształtach.
W samym sercu Sudetów, u podnóża monumentalnych Karkonoszy leży niezwykła kraina Dolnego Śląska, w której możemy podziwiać zarówno cuda przyrody, jak i świetne zabytki. Dolina Pałaców i Ogrodów to miejsce, w jakim znajdziemy średniowieczne zamki, barokowe pałace, czy też renesansowe dwory, które dodatkowo otaczają romantyczne ogrody.
Na terenie dzisiejszej Kotliny Jeleniogórskiej swoje rezydencje zakładały najsłynniejsze i najbogatsze rody Europy. Dziś Dolina Pałaców i Ogrodów to prawdziwy skarb dla wielbicieli historii. Co więcej, w niektórych pałacach możemy również nocować, gdyż działają jako luksusowe hotele. Niestety wciąż wiele pałaców czeka na renowacje, bądź odbudowę.
Dolina Pałaców i Ogrodów: lista obiektów, mapa
Dolina Pałaców i Ogrodów zajmuje obszar około 100 km2. Najwięcej obiektów możemy znaleźć na terenie Kotliny Jeleniogórskiej, jednak dolina obejmuje również część Karkonoszy, Rudaw Janowickich czy też Gór Kaczawskich, czyli generalnie jest to obszar Sudetów.
Głównym miastem i najlepszą bazą wypadową jest Jelenia Góra. Jak najwygodniej zwiedzać Dolinę Pałaców i Ogrodów? Zdecydowanie najlepiej jest przemieszczać się samochodem, gdyż najciekawsze obiekty leżą w dużych odległościach od siebie, chociaż do niektórych pałaców możemy dojechać szlakiem rowerowym.
Ile jest w sumie zamków oraz pałaców w Dolinie Pałaców i Ogrodów? Na liście mamy aż 41 obiektów, w tym dwory, pałace, zamki oraz ogrody i parki. Co warto zobaczyć w Dolinie Pałaców i Ogrodów? Na poniższej mapie znajdziesz wszystkie zabytkowe miejsca, które koniecznie trzeba zwiedzić.
1. Pałac Wojanów – najpiękniejszy w Dolinie Pałaców i Ogrodów
Zdecydowanie jednym z najpiękniejszych obiektów w Dolinie Pałaców i Ogrodów jest pałac w Wojanowie. Ten ponad 400 letni zabytek wygląda niczym zamek z bajki. Wyróżniają go okrągłe wieże, finezyjne zdobienia oraz oranżeria. Dziś mieści się w nim luksusowy hotel oraz Spa.
Wnętrza pałacu w Wojanowie zachowują wiele oryginalnych elementów, takich jak detale dekoracyjne, malowidła, czy wystrój z epoki neogotyku. Warto zwrócić uwagę na bogate wyposażenie pomieszczeń, choć oficjalnie nie można zwiedzać pałacu, ale warto wpaść na kawę do restauracji.
Dodatkowo Pałac Wojanów otoczony jest pięknym romantycznym ogrodem, który jest doskonałym miejscem do spacerów i relaksu. Ogród jest starannie pielęgnowany, pełen różnorodnych roślin, kolorowych rabat, rzeźb oraz fontann.
2. Pałac Łomnica – dworski folwark z muzeum, hotelem i restauracją
Dwa pałace, tętniący życiem folwark oraz malowniczy park to miejsca, które możemy zobaczyć w miejscowości Łomnica. Pałac Łomnica to 300 letni zabytek, udostępniony do zwiedzania jako muzeum. Do odkrycia jest aż 18 gustownie urządzonych pomieszczeń. We wnętrzach zobaczymy między innymi gabinet handlarza lnu, elegancka jadalnia, czy barokowa kuchnia. Wszystko ozdabiają zabytkowe meble, dzieła sztuki i przedmioty codziennego użytku z różnych epok.
Oprócz tego przy Pałacu Łomnica możemy również zajrzeć do wnętrza zabytkowej świątyni protestantów, czyli domu ewangelicznego. Co ciekawe, został uratowany od zniszczenia i przeniesiony do Łomnicy ze wsi Rząśnik. Świątynia jest odbudowana dzięki darczyńcom, prezentuje piękny szachulcowy styl, a jej wnętrze z wystawą możemy zwiedzać bezpłatnie.
Jednak na kompleks pałacowy w Łomnicy składa się również dwór “Dom Wdowy”, w którym dziś mieści się luksusowy hotel. Na terenie folwarku działają także sklepiki z lnem, antykami, czy lokalnymi specjałami. Do Pałacu Łomnica możemy również przyjechać na obiad, gdyż są tu dwie restauracje. Całość dodatkowo otacza piękny park. To niezwykły zabytek, jakim może poszczycić się Dolina Pałaców i Ogrodów.
3. Zamek w Karpnikach – perła Doliny Pałaców i Ogrodów
Kolejną ciekawą atrakcją, jaką warto zobaczyć w Dolina Pałaców i Ogrodów jest Zamek Karpniki, który leży u stóp Gór Sokolich, a dokładnie u podnóża Krzyżnej Góry. Zamek prezentuje niezwykle ciekawy neogotycki styl, zobaczymy tu również prawdziwą średniowieczną fosę z mostem, labirynt korytarzy oraz urocze zamkowe komnaty.
Zamkiem władały dwa niezwykle bogate rodziny Schaffgotsch i Hohenzollern. Po wojnie od 1956 roku przez 17 lat mieścił się tutaj Dom Pomocy Społecznej dla dzieci. Jednak z powodu złego stanu technicznego trzeba go było opuścić. Obecnie Zamek Karpniki działa jako prestiżowy hotel i oferuje noclegi w zamkowych apartamentach.
4. Wieża Książęca w Siedlęcinie – zabytek Doliny Bobru
Wieża Książęca w Siedlęcinie to jedna z największych w Europie, XIV-wieczna mieszkalna wieża. 4 piętra i piwnica zostały zbudowana na planie prostokąta o wymiarach 20 x 14,5 m, dodatkowo cała konstrukcja jest otoczona fosą. Pierwszym właścicielem wieży w Siedlęcinie był książę jaworski Henryk I, który rozpoczął budowę w 1313 roku. Później wieża trafiła w ręce jego bratanka, czyli Bolka II Małego, natomiast ostatnimi właścicielami był ród Schaffgotsch.
Dlaczego wieża w Siedlęcinie jest tak cenna? To przede wszystkim oryginalny 700 letni zabytek, w którym zobaczymy najstarsze w Polsce drewniane stropy i więźby dachowe. Ale przede wszystkim jedyne na świecie zachowane średniowieczne malowidła w Wielkiej Sali, które opowiadają świecką historię, a w zasadzie legendę o sir Lancelocie z Jeziora.
Polichromia przedstawia cykl obrazów, które niczym komiks mówi o nieszczęśliwej miłości rycerza Okrągłego Stołu. Przemierzając kolejne kondygnacje wieży możemy między innymi obejrzeć film. Jest on świetnym wprowadzeniem do zwiedzania i dość szczegółowo opowiada o historii budowy wieży. To niezwykła atrakcja Parku Krajobrazowego Doliny Bobru.
5. Zamek Księcia Henryka – Dolina Pałaców i Ogrodów
Na wzgórzu Grodna, czyli najwyższym wzniesieniu wzgórz Łomnickich już od 1806 roku stoi myśliwski zamek (niem. Heinrichsburg). Jednak był on tak naprawdę dodatkiem do sąsiedniego pałacu w Staniszowie.
Co ciekawe rozbudowa zamku trwała aż 35 lat. Jako pierwsza powstała wysoka kamienna wieża. Dopiero później zamek nabrał kształtów w stylu romantycznej gotyckiej ruiny, która była częścią ogromnego parku pałacowego. Zamek był własnością księcia Henryka XXXVIII von Reuss, stąd też jego nazwa, która funkcjonuje do dziś. Zarówno Staniszów, jak i zamek aż do końca 1945 roku został w rękach rodu von Reuss.
Niestety czas międzywojenny doprowadził do dewastacji i zniszczenia zamku. Natomiast w 2016 roku doczekał się odbudowy i jest obecnie jest w rękach prywatnych, można go zwiedzać, a największą atrakcją zamku Księcia Henryka jest wejście na widokową wieżę.
6. Pałac Schaffgotschów w Cieplicach
Siedzibą rodową niezwykle bogatej rodziny Schaffgotschów był przepiękny pałac w Cieplicach. Już samo jego położenie jest wyjątkowe, bo z jednej strony otacza go zaciszny park zdrojowy, a z drugiej główny deptak Cieplic. Rezydencja wręcz przytłacza swoim ogromem, gdyż pałac ma aż 81 m długości.
Ten wielki barokowy zabytek liczy już ponad 125 lat. Najpiękniejszymi pomieszczeniami pałacu są chociażby sala balowa z kryształowym żyrandolem, sala niebieska oraz lustrzana z przepięknymi dekoracjami i oryginalnymi meblami. Obecnie pałac Schaffgotschów w Cieplicach zajmuje filia politechniki wrocławskiej. W mieście znajdziesz również nietypowe atrakcje, z których słyną Cieplice Śląskie!
7. Zamek Chojnik w Jeleniej Górze
Góra Chojnik to wzgórze o stromym urwisku, w które został malowniczo wkomponowany zamek Chojnik. Jadąc z Jeleniej Góry w kierunku Szklarskiej Poręby już z daleka widzimy to panoramiczne wzgórze. Jednak nie o piękne widoki tutaj chodziło, ale o bezpieczeństwo jego mieszkańców. Zamek powstał już 7 wieków temu, ale niestety po wielkim pożarze popadł w ruinę, którą jest do dziś. Mimo wszystko jest wciąż chętnie odwiedzaną atrakcją Jeleniej Góry.
Co wyjątkowego czeka na nas na zamku Chojnik? Malowniczy szlak przez zakamarki Karkonoskiego Parku Narodowego, zjawiskowe widoki z zamkowej wieży, a do tego ciekawa legenda o Kunegundzie. Co więcej, na zamku działa też regionalna karczma.
8. Pałac w Sobieszowie – atrakcje Jeleniej Góry
Sobieszów to dzielnica miasta Jelenia Góra, w której znajdziemy świetne atrakcje. Właśnie tutaj ma swoją siedzibę nowoczesne multimedialne muzeum poświęcone Karkonoskiemu PN. Co ciekawe, jego lokalizacja jest wyjątkowa, bo mieści się w budynkach folwarcznych Pałacu Sobieszów.
Jedna z wystaw znajduje się w zabytkowym budynku pałacu rodziny Schaffgotschów. Multimedialna ekspozycja mieści się na parterze i składa się z 8 sal. Zwiedzanie zaczynamy od opowieści na temat pożaru zamku Chojnik, który był główną siedzibą arystokratycznego rodu Schaffgotschów. To kolejna ciekawa atrakcja na szlaku Dolina Pałaców i Ogrodów.
9. Zamek Wleń (Lenno) – Dolina Pałaców i Ogrodów
Zamek Wleń (Lenno) wznosi się na wysokim wzgórzu Zamkowej Góry 384 m n.p.m. Góruje nad doliną malowniczo wijącej się rzeki Bóbr oraz sennym miasteczkiem Wleń, które możemy podziwiać z zamkowej wieży. Zamek Wleń szczyci się mianem najstarszego murowanego zamku na Śląsku, a jego historia sięga X wieku.
Choć do dzisiejszych czasów przetrwały jedynie resztki zamkowych murów, to i tak jest to warta odwiedzenia atrakcja Dolnego Śląska. Zwiedzając zamek indywidualnie, z przewodnikiem, czy też podczas nocnego zwiedzania mamy okazję poznać jego ciekawą historię, zachwycić się malowniczymi widokami z okrągłej wieży, a przy okazji poznać pozostałe atrakcje miasteczka Wleń i Doliny Bobru.
10. Zamek Bolczów w Rudawach Janowickich
Ruiny zamku Bolczów wznoszą się na wysokiej skalnym wzniesieniu na terenie Rudawskiego Parku Krajobrazowego. Zbudowano go już 700 lat temu i ze względu na położenie miał być twierdzą nie do zdobycia. Jak się jednak okazało został dwukrotnie zdobyty przez Szwedów, splądrowany i spalony.
Od 1645 roku pozostał już na zawsze w stanie ruiny. Dziś teren zamku możemy zwiedzać bezpłatnie, a ruiny są świetnym punktem widokowym. Do zamku możemy dotrzeć jednym ze szlaków pieszych ze wsi Janowice Wielkie, to świetna i krótka trasa, idealna na rodzinny wypad.
Dolina Pałaców i Ogrodów – co jeszcze warto zobaczyć?
- Zabytkowy park angielski i pałac w Bukowcu – na jego terenie znajdziemy kilka malowniczych stawów, dawną świątynię Ateny z pawilonem Herbaciarni oraz widokową wieżę
- Pałac Paulinum w Jeleniej Górze – dawne oficerskie kasyno, dziś działa jako hotel
- Pałac na Wodzie w Staniszowie – kiedyś budynek PGR-u, obecnie obiekt hotelowy
- Dwór w Janowicach Wielkich – mieści się w nim Dom Pomocy Społecznej
- Pałac w Wojanowie – Bobrowie to dawny warowny zamek z prawie 600 letnią historią, obecnie w stanie ruiny
- Zamek w Starej Kamienicy – jego ruiny wraz z widokową wieżą można obecnie zwiedzać
- Pałac w Pakoszowie – obecnie działa w nim hotel
- Pałac w Wojcieszowie – w budynku mieści się Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
- Dwór w Radomierzu w czasie międzywojennym funkcjonował jako Dom Dziecka, dziś w stanie ruiny
- Pałac w Dąbrowicy – część pałacu jest wyremontowana i funkcjonuje jako obiekt noclegowy
- Pałac Smyrna w Kowarach – również działa jako hotel
- Nowy Dwór w Radocinach
- Pałac Ciszyca
- Pałac w Miłkowie
- Dwór w Mniszkowie
- Pałac Dębowy w Karpnikach
Dolina Pałaców i Ogrodów to niezwykła atrakcja Dolnego Śląska, zabytkowe zamki i pałace, a do tego malownicze ogrody oraz parki są prawdziwym skarbem tej części Polski. Podążając szlakiem najciekawszych obiektów możemy poznać ich ciekawą historię, zachwycić się nierzadko finezyjnym wyglądem, a także nocować w pałacowych pokojach jednego z wielu luksusowych hoteli.
Nasz autorski przewodnik