Bieszczady to jedne z najpiękniejszych gór w Polsce, które jak magnes przyciągają swoimi widokowymi szlakami przez połoniny i niezwykłą historią opuszczonych wsi. Zmierzając w Bieszczady masz okazję zobaczyć największą zaporę wodną w Polsce z malowniczym jeziorem Solińskim, odwiedzić Bojkowskie cerkwie z listy UNESCO, stanąć oko w oko z dzikim żubrem, czy też przemierzyć doliny kultową Bieszczadzką Ciuchcią. Zdecydowanie atrakcji w Bieszczadach jest wiele, poznaj więc razem z nami najciekawsze perełki, które musisz zobaczyć.
Z czego słyną Bieszczady? Mroczna historia połonin
Bieszczady to prawdziwy przyrodniczy fenomen Polski. Właśnie tutaj możesz spacerować przez prastarą karpacką puszczę, wejść w głąb dzikiego torfowiska i podziwiać bezkresne panoramy z widokowych połonin.
W bieszczadzkich lasach wciąż można spotkać watahy wilków, potężne żubry, czy niedźwiedzie. Najcenniejszy pod względem przyrodniczym obszar już od 1973 roku chroni Bieszczadzki Park Narodowy, w którego logo znalazł się ryś.
Jednak Bieszczady przesiąknięte są również niezwykle trudnymi historiami. Od wieków okoliczne ziemie zamieszkiwali Bojkowie, czyli prosty pasterski lud. Bieszczadzkie doliny były niezwykle gwarne, a wioski wręcz przeludnione. Bojków zdecydowanie wyróżniał język, który był dialektem rusińskiego oraz grekokatolicka wiara. Jak sami mówili nie byli ani Polakami, ani Rosjanami, byli Bojkami. Po II wojnie światowej na ziemiach Bieszczad rozegrał się wielki dramat. Po zmianach granic ludność i toczących się krwawych mordach band UPA całą ludność Bieszczad wysiedlono.
Gdzie leżą Bieszczady? Jak dojechać i jak zwiedzać?
Zanim jednak ruszysz w Bieszczady warto poznać chociaż kilka ciekawostek. Gdzie leżą Bieszczady? Patrząc na mapę Polski od razu możesz dostrzec, że to najdalej na południowy wschód wysunięty skrawek Polski, a zatem to województwo podkarpackie!
Pasmo Bieszczad jest dość długie, bo ciągnie się na odcinku ponad 100 km przez terytorium Słowacji, Polski i Ukrainy. Bieszczady są częścią potężnego pasma Karpat, zaliczamy je dokładnie do pasma Beskidów Zachodnich. Najwyższym szczytem Bieszczad jest ukraiński Pikuj, który liczy 1408 m n.p.m. Jednak w Polsce królową Bieszczad jest Tarnica 1346 m n.p.m.
Jak dojechać w Bieszczady? Zdecydowanie najwygodniej jest poruszać się po Bieszczadach swoim samochodem, głównie ze względu na znaczne odległości od siebie poszczególnych atrakcji.
Gdzie warto pojechać w Bieszczady? Mapa atrakcji
Gdzie zatem warto pojechać w Bieszczady i jakie atrakcje zobaczyć, skoro ich obszar jest tak duży? Specjalnie dla Ciebie mamy przygotowaną listę najciekawszych miejsc, jakie musisz zobaczyć podczas wypadu w Biesy. Na mapie zaznaczyliśmy najciekawsze widokowe punkty, świetne górskie szlaki Bieszczad przez połoniny i nie tylko, a także najlepsze restauracje z regionalną kuchnią i polecane noclegi.
Bieszczady są piękne o każdej porze roku nie tylko wiosną. latem i jesienią. Poznaj też najciekawsze zimowe atrakcje Bieszczad, które świetnie sprawdzą się na ferie!
1. Tarnica – łatwy szlak na najwyższy szczyt Bieszczad dla początkujących
Jeśli zastanawiasz się, gdzie pojechać w Bieszczady, kiedy jedziesz pierwszy raz, to zdecydowanie polecam zacząć właśnie od Tarnicy. 1346 m n.p.m. to wysokość, jaką osiąga najwyższy szczyt polskich Bieszczad, który zresztą jest też niezwykle chętnie wybieranym kierunkiem.
Najłatwiejszy szlak na Tarnicę to świetna wyprawa przez kolorowe bukowe lasy oraz bardzo widokowe połoniny. Właśnie tutaj masz okazję poczuć prawdziwego ducha Biesów. Co więcej, trasa jest łatwa i z łatwością przechodzą ją osoby początkujące, a nawet rodziny z dziećmi.
2. Bieszczady: Torfowisko Tarnawa – przyrodnicze atrakcje dla całych rodzin
Jeśli szukasz pomysłu jak przyjemnie spędzić czas w Bieszczadach, ale niekoniecznie na długodystansowym szlaku przemierzając połoniny, to mam dla Ciebie świetną propozycję. Kierunek… najpiękniejsze torfowisko w Bieszczadach, czyli fenomenalna przyrodnicza atrakcja!
Już sama jego lokalizacja jest dość wyjątkowa, bo leży tuż przy granicy z Ukrainą, a dokładnie na terenie nieistniejącej już wsi Tarnawa Wyżna. Torfowisko zajmuje obszar około 34 ha i podzielone jest na dwie części, które rozgranicza potok. Obie kładki można zwiedzać z dziećmi oraz z wózkami. Trasa jest urozmaicona, widoki są przednie, a wiele ciekawostek poznamy tu dzięki tablicom edukacyjnym. Zatem ruszaj śmiało odkrywać uroki bieszczadzkiego worka.
3. Cerkiew w Smolniku nad Sanem – największy zabytek Bieszczad UNESCO
Kiedyś prawosławna, później grekokatolicka, a dziś to kościół rzymskokatolicki. Cerkiew w Smolniku nad Sanem to wyjątkowa świątynia, która znalazła się na najważniejszej liście zabytków UNESCO. Cerkiew pod wezwaniem Michała Archanioła została wybudowana w 1791 roku.
Ta ponad 230 letnia świątynia przetrwała wiele trudnych prób czasu. Opuszczona przez Bojków świątyniach służyła jako skład siana dla miejscowego PGR-u. Dopiero w 1969 roku cerkiew w Smolniku znalazła się w rejestrze zabytków. Po latach do świątyni powrócili wierni i choć jej wyposażenie nie jest oryginalne, to jednak we wnętrzu wciąż możemy podziwiać ślady pięknych polichromii oraz potężne żyrandole z poroża jeleni.
4. Połonina Wetlińska i Chatka Puchatka
Szlak przez Połoninę Wetlińską to jedna z najchętniej wybieranych tras w Bieszczadach. Właśnie tutaj pod szczytem Hasiakowej Skały znajduje się kultowe schronisko Chatka Puchatka. Główny grzbiet połoniny ciągnie się na odcinku 8 km. Najwyższym wzniesieniem jest Roh, jaki mierzy 1255 m n.p.m., jednak równie chętnie odwiedzany jest widokowy szczyt Smerek, który serwuje zjawiskowe panoramy.
Trasę na połoninę Wetlińską można zacząć łatwym szlakiem z Przełęczy Wyżniańskiej, albo ścieżką przyrodniczą od strony Wetliny. Zdecydowanie wypad na połoninę to świetna propozycja dla osób, które chcą odkrywać Bieszczady i ich atrakcje na górskim szlaku.
5. Bieszczadzka Ciuchcia – atrakcje nie tylko dla dzieci
Gdzie wyruszyć w Bieszczady z dziećmi? Zdecydowanie jedną z najciekawszych atrakcji nie tylko dla najmłodszych jest przejażdżka kultową Bieszczadzką Kolejką Leśną. Dlaczego? Po pierwsze można tu poznać kawałek ciekawej historii Bieszczad, a po drugie odbyć niezapomniany rejs przez morze karpackiej puszczy.
Główna stacja kolejki znajduje się w miejscowości Majdan. Właśnie tutaj masz okazję zobaczyć dodatkowo muzeum, które mieści się w zabytkowym budynku stacji kolejki leśnej. Zaglądając w jego progi możesz poznać nieco wojennej historii okolicznych terenów, stanąć oko w oko z największymi mieszkańcami bieszczadzkich lasów, no i oczywiście zobaczyć stare fotografie z czasów budowy kolejki.
6. Wieża na Jeleniowatym – najwyższa atrakcja w Bieszczadach
Muczne to niewielka podkarpacka wioska, którą z każdej strony otaczają bieszczadzkie wzgórza. Właśnie na jednym z nich, szczycie o nazwie Jeleniowaty stanęła najwyższa wieża widokowa w Bieszczadach, jaka liczy aż 34 metry wysokości! Zdecydowanie to świetny kierunek na krótki wypad w góry z pięknymi widokami.
Dzięki wieży na Jeleniowatym 907 m n.p.m. już nie trzeba spędzać na szlaku kilka godzin, żeby zachwycać się pięknymi widokami. Wystarczy zaledwie kilkadziesiąt minut, by wznieść się ponad zielone bieszczadzkie doliny i szczyty. Szlak na Jeleniowaty to świetna propozycja na wypad w Bieszczady z dzieckiem.
7. Połonina Caryńska – łatwy i widokowy szlak Bieszczad
Jaki szlak dla początkujących wybrać w Bieszczadach? Połonina Caryńska leży w sercu Bieszczad, jej malownicze połoniny wiosną przypominają wielkie górskie łąki, jesienią pięknie się złocą, a zimą przykrywa je miękki śnieżny puch. To też jeden z najciekawszych i najbardziej widokowych szlaków Bieszczad. Co ciekawe, swoją nazwę zawdzięcza nieistniejącej już dziś dawnej Bojkowskiej wiosce Caryńskie, a z ruskiego „caryna” oznacza pastwisko.
Widokowy i łatwy szlak połoniny Caryńskiej ciągnie się jej granią przez 4 km, zdecydowanie warto przejść ją całą w całości i zdobyć 4 najważniejsze wierzchołki. Dodatkowo na szlaku mamy zjawiskową panoramę na cztery strony świata, widać tu Tarnicę, Rawki, czy Połoninę Wetlińską.
8. Bieszczady Sine Wiry – przyrodnicze atrakcje w dolinie Wetliny
Sine Wiry to ciekawa przyrodnicza atrakcja, jaką zobaczysz w jednej z Bieszczadzkich dolin, a dokładniej w dolinie rzeki Wetlina. Ten niepozorny górski potok wyrzeźbił w potężnym skalnym dnie finezyjne formacje skalne i utworzył szumiące kaskady. Ten prawdziwy przyrodniczy fenomen Bieszczad jest objęty ochroną rezerwatu przyrody.
Natomiast liczący 7 km szlak przez dolinę prowadzi nas śladem ścieżki przyrodniczej. To kolejna propozycja na łatwy szlak w Bieszczadach również z dzieckiem. Jednak to nie koniec atrakcji, bo całą dolinę możesz też przejechać przyjemnym szlakiem rowerowym.
8. Cerkiew w Łopience – najstarsza murowana cerkiew Bieszczad
Łopienka to jedna z bardziej tajemniczych wiosek w Bieszczadach. Swego czasu cieszyła się mianem jednego z najstarszych ośrodków górnictwa rafineryjnego na świecie. Prawdziwym fenomenem jest tu najstarsza w Bieszczadach murowana cerkiew w Łopience. Wnętrze świątyni jest bardzo surowe i skromne, a przez to jeszcze bardziej wymowne. Jednak na szczególną uwagę w cerkwi zasługuje wyjątkowa figura Chrystusa Bieszczadzkiego. Rzeźba przedstawia strudzonego wędrowca, który po 50 latach tułaczki wraca do swoich ukochanych ziem.
Szlak do cerkwi w Łopieńce biegnie ścieżką przyrodniczą, która jest idealną propozycją na krótki wypad na trasy Bieszczad dla początkujących, albo rodzin z dzieckiem.
9. Jezioro Solińskie – atrakcje bieszczadzkiego morza
Jezioro Solińskie to największy sztuczny zbiornik wodny w Polsce, jaki powstał dzięki budowie zapory na rzece San i Solinka. A co warto zobaczyć nad jeziorem solińskim? Największą atrakcją jest tutaj potężna korona zapory, z której roztacza się świetna panorama na jezioro. Co ciekawe możemy też wejść do jej wnętrza i zwiedzić tajemnicze zakamarki elektrowni wodnej. Jedną z najnowszych atrakcji nad Soliną jest kolej gondolowa!
Ogromnym powodzeniem cieszą się tutaj również rejsy statkiem, żaglówkami, czy wodnymi rowerkami. Nad jeziorem solińskim od lat działa też słynne uzdrowisko Polańczyk. Pamiętaj jednak, że Solina i okoliczne miejscowości nie leżą w Bieszczadach, a w Górach Sanocko – Turczańskich.
11. Mała i Wielka Rawka: łatwy szczyt do zdobycia w Bieszczadach
Mała i Wielka Rawka to dwa sąsiednie szczyty jakie łączy rozległa połonina. To bardzo widokowe miejsce w Bieszczadach, z którego możemy podziwiać połoninę Wetlińską, Caryńską i Tarnicę, a przy dobrej widoczności możesz zobaczyć stąd nawet Tatry.
Najkrótszy szlak na Małą Rawkę prowadzi z Przełęczy Wyżniańskiej prowadzi przez urocze Schronisko pod Małą Rawką, w którym koniecznie trzeba spróbować kultowych naleśników z jagodami. Natomiast najdłuższy wariant trasy z Wetliny to już kilkugodzinna podróż dla wytrwałych. Zatem możesz wybrać który wariant trasy jest dla Ciebie najlepszy!
12. Zagroda żubrów w Mucznem – atrakcja dla dzieci w Bieszczadach
Jeśli szukasz pomysłu na ciekawą atrakcję w Bieszczadach, która też spodoba się dzieciom to zdecydowanie wybierz się na spacer do zagrody żubrów w Mucznem. Samo zwiedzanie zagrody nie zajmie Ci wiele czasu, a wypatrywanie potężnego żubra zza drzew będzie świetną zabawą zarówno dla dorosłych, jak i dzieci. A co najważniejsze, wstęp do zagrody jest bezpłatny, więc nie zastanawiaj się zbyt długo, czy warto tam jechać.
13. Szlak do źródeł Sanu – niezwykła historia Bieszczadzkich wsi
Trasa do źródeł Sanu to niezwykle sentymentalna podróż na krańce Polski. Każda opuszczona bieszczadzka wioska ma nam do opowiedzenia wyjątkowo radosne historie i mrożące krew w żyłach dramaty jej mieszkańców. Wędrujemy tutaj przez Bojkowską wieś Bukowiec, Beniową, w której ostał się niewielki cmentarz oraz Sianki, jakie były kiedyś prężnie działającym letniskiem.
Na tym szlaku przez Bieszczady odkrywamy przyrodnicze atrakcje, poznajemy zaskakujące historie i przemierzamy ponad 20 kilometrowy szlak, jaki częściowo można przejechać rowerem. Na końcu czekają źródła Sanu oraz granica Państwa. Zdecydowanie warto zawędrować na najdalej na południe wysunięty kraniec Polski i odkryć urok doliny górnego Sanu.
14. Rozsypaniec i Halicz – ambitne atrakcje Bieszczad
Rozsypaniec wraz z Haliczem to dwa najbardziej na wschód wysunięte wierzchołki niezwykle widokowych połonin. Żeby tutaj dotrzeć trzeba jednak pokonać dość długi szlak, jaki zaczyna się we wsi Wołosate. Jednak to też niezwykle malowniczy szlak, który biegnie przez szumiącą dolinę potoku Wołosatka i Bukowską Przełęcz. To całodzienny wypad po najpiękniejszych miejscach, w których na pewno poczujesz magię Biesów.
Rozrzucone na szczycie Rozsypańca głazy serwują zjawiskowe panoramy, natomiast sąsiedni Halicz to trzeci co do wysokości szczyt Bieszczad, który mierzy 1333 m n.p.m. Kiedy Bieszczady są najpiękniejsze? Zdecydowanie w tą część Bieszczad najlepiej przyjechać późną jesienią, kiedy szumiące połoniny przybierają czerwony kolor, a bukowe lasy mienią się tysiącem barw.
15. Wołosate – opuszczona Bojkowska wieś Bieszczad i jej atrakcje
Wołosate to jedna z bieszczadzkich wiosek, która jeszcze przed II wojną światową liczyła ponad 1 tys. mieszkańców. Po masowych wysiedleniach dziś w wiosce jest zaledwie kilka domów. Na początku miejscowości możesz zobaczyć sporą stadninę z hodowlą koni huculskich. Natomiast na jej krańcach warto zatrzymać się na chwilę przy dawnym Bojkowskim cmentarzu w Wołosatem.
Z tablic informacyjnych dowiemy się, że stała w tym miejscu cerkiew pw. św. Dymitra, która niestety spłonęła podczas walk z UPA w 1946 roku. Zachowały się do dziś jedynie fundamenty cerkwi i kamienne nagrobki dawnych mieszkańców wsi oraz poległych podczas I wojny światowej żołnierzy.
16. Kryjówka Rebrowa – kultowe atrakcje Bieszczad
Serial “Wataha” to intrygujący thriller o pracy strażników granicznych, który był kręcony właśnie na terenie Bieszczad. Miłośnicy tego serialu z pewnością będą chcieli odwiedzić słynne miejsce kryjówki Rebrowa. Nic prostszego, gdyż trasa do tego miejsca jest bardzo łatwa i możemy na nią wyruszyć nawet z małymi dziećmi.
Więc jeśli szukasz pomysłu na krótki i mało wymagający spacer po Bieszczadach, to koniecznie wyrusz na szlak do punktu widokowego Pichurów. Znajdziesz tu również ławki ze stoliczkami, a wszystkiemu towarzyszy piękny widok bieszczadzkich wzgórz. To z pewnością dobre miejsce na piknik w pięknej scenerii.
17. Bukowe Berdo – bieszczadzkie atrakcje z widokami
Bukowe Berdo to jeden z piękniejszych widokowych grzbietów w Bieszczadach. Ta rozległa połonina składa się z kilku wierzchołków, Szołtyni 1201 m n.p.m., Połoniny Dźwiniackiej 1238 m n.p.m. oraz Bukowego Berda 1311 m n.p.m. Wystarczy pokonać tylko niewielką przełęcz żeby dodatkowo zdobyć szczyt Krzemień 1335 m n.p.m.
Na trasie możesz zobaczyć też krzewy jarzębiny oraz piękne szczególnie jesienią bukowe lasy. Najpopularniejszy szlak na Bukowe Berdo prowadzi z wsi Muczne, jednak równie ciekawy jest dłuższy szlak z miejscowości Pszczeliny.
18. Trójstyk granic na Krzemieńcu – nietypowa atrakcja Bieszczad
W Polsce mamy 6 miejsc, gdzie spotykają się granice trzech państw na tak zwanym trójstyku. Właśnie jeden z takich punktów znajduje się w Bieszczadach, a dokładniej tuż pod szczytem Krzemieniec, który liczy 1221 m n.p.m. To tutaj stykają się granice Polski, Słowacji i Ukrainy. W miejscu ich spotkania postawiony jest marmurowy obelisk.
Do trójstyku najwygodniej jest dotrzeć niebieskim szlakiem z Ustrzyk Górnych przez Wielką Rawkę. Trasa w dwie strony liczy około 11 km, a na jej przejście trzeba zaplanować mniej więcej 4h 30 minut.
19. Wielka Pętla Bieszczadzka: najciekawsza trasa samochodowa
Co zobaczyć w Bieszczadach samochodem? Bieszczady to świetny kierunek również na leniwe zwiedzanie z okna samochodu, pędząc na motorze albo kierując się szlakiem rowerowym. Wielka Pętla Bieszczadzka to licząca aż 144 km trasa.
Biegnie przez najciekawsze turystyczne miejscowości Bieszczad, widokowe punkty, wijące się serpentyny, Bieszczadzki Park Narodowy oraz 3 Parki Krajobrazowe: Ciśniańsko-Wetliński, Doliny Sanu i Gór Słonnych. Trasa prowadzi też przez największe miasta w Bieszczadach. Tradycyjnie zaczyna się w Lesku i biegnie przez Baligród, Cisną, Wetlinę, Ustrzyki Górne, Lutowiska i Ustrzyki Dolne.
20. Najlepsze restauracje w Bieszczadach, co i gdzie warto zjeść?
Kuchnia bieszczadzka to prawdziwa eksplozja smaków i aromatów. Nie jest skomplikowana, bo bazuje głównie na naturalnych produktach, prostych potrawach z mąki, dziczyzny, lokalnych warzyw, czy nabiału. czego warto spróbować w Bieszczadach? Wśród najsłynniejszych regionalnych potraw Bieszczad warto spróbować proziaków z czosnkiem niedźwiedzim, placków z kapusty zwanymi fuczkami, kotletów hryczanków z kaszy, czy kultowych pierogów warenyky.
Najlepsze restauracje w Bieszczadach z regionalną kuchnią:
- Siekierezada w Cisnej
- Hipisówka w Dołżycy
- Bieszczadzka Legenda w Wetlinie
- Baza Ludzi Mgły w Wetlienie
- Chata Wędrowca w Wetlinie
- Paweł Nie Całkiem Święty w Smerku
- Wilcza Jama w Smolniku
- Karczma w Mucznem
- Muzeum i Karczma w Młynie w Ustrzykach Dolnych
Nasz autorski przewodnik