Warmia to niezwykle ciekawy region województwa warmińsko-mazurskiego, który słynie z uroczych miasteczek z Olsztynem na czele, przepięknych zabytków, jak chociażby Wzgórze Katedralne we Fromborku, krzyżackich zamków, czy zjawiskowych świątyń. Znajdziesz tu również przyrodnicze skarby, rozrywkowe atrakcje dla dzieci i świetną regionalną kuchnię. Dowiedz się co warto zobaczyć na Warmii i ruszaj na zwiedzanie.
Gdzie jest Warmia? Jakie miasta leżą do Warmii i co jest stolicą?
Warmia to kraina historyczna, położona na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. Początkowo ziemie Warmii należały do Prus i zamieszkiwane były przez plemię Warmów. Jednak w latach 1243–1454 Warmię przejął pod swoje władanie Zakon Krzyżacki. Później Warmia trafiła w granicę królestwa Polskiego, a po I rozbiorze znalazła się w granicach Prus.
Nazwa Warmia wywodzi się z języka pruskiego i najprawdopodobniej oznacza „czerwona kraina”.
Swoim obszarem Warmia zajmuje powierzchnię około 4250 km². Jej terytorium obejmuje ziemie od Zalewu Wiślanego, po dorzecza Łyny i Pasłęki. Warmia graniczy z Mazurami i zajmuje 17,6% obszaru województwa.
Na Warmii jest 12 miast, z których najstarsze jest Braniewo. Najsłynniejszym miastem i dawną stolicą kapituły warmińskiej jest Frombork ze Wzgórzem Katedralnym, czyli dawną siedzibą władz kościelnych. Obecnie stolicą Warmii i całego województwa jest Olsztyn, największe miasto regionu. Oprócz tego na Warmii leżą: Lidzbark Warmiński, Biskupiec, Jeziorany, Dobre Miasto, Bisztynek, Reszel, Orneta, Pieniężno, Barczewo.
Po II wojnie światowej ziemie Warmii opuścili Warmiacy, na miejsce których trafili przesiedleńcy ze wschodu, dawnych kresów, a także Mazowsza. To co przed laty odróżniało Warmię od Mazur, czyli różnice językowe, wyznaniowe czy też kulturowe, nagle przestały istnieć. Do dziś pozostały jedynie niektóre zabytki, a także charakterystyczna architektura miast.
Warmia atrakcje – mapa miejsc, jakie warto zobaczyć
1. Olsztyn największe miasto Warmii – najciekawsze atrakcje
Największe miasto Warmii Olsztyn to również stolica województwa warmińsko-mazurskiego. Olsztyn to miasto zabytków, przepięknej Starówki z uroczym Rynkiem i Ratuszem, jakie dodatkowo otaczają kolorowe kamienice. W mieście zobaczysz również zamek, w który mieszkał Mikołaj Kopernik i ponad 400 letnią Katedrę.
Olsztyn jest bardzo zielonym miastem, bo leży w otoczeniu aż 11 jezior, więc nie brak tu fajnych miejsc dla miłośników wodnych szaleństw! Ciekawe atrakcje Olsztyna przypadną do gustu wielbicielom żeglowania, wakeboardingu na jeziorze Ukiel, nurkowania, czy też spływów kajakowych po rzekach Warmii.
W Olsztynie nie brakuje też nowoczesnych atrakcji dla rodzin z dziećmi! Znajdziesz tu drugie największe Planetarium w Polsce, które porywa w kosmiczną podróż do gwiazd. Koniecznie trzeba wybrać się również na warsztaty największego olsztyńskiego smakołyku, jakim jest Marcepan Królewiecki.
Jak przystało na stolicę Warmii, warto poznać też i kulinarne miejscówki Olsztyna. Najlepsze restauracje serwują nietypowe warmińskie dania, lokalne bary oferują świeżą rybkę z jeziora, natomiast nowoczesne knajpy kuszą kraftowymi piwami i tradycyjnymi smakołykami.
2. Frombork – historyczna stolica Warmii i jej atrakcje
Frombork to niezwykłe miasteczko Warmii, które położone jest nad Zalewem Wiślanym. Znajdziesz tu siedzibę biskupów warmińskich, którzy zarządzali Warmią przez ponad 500 lat.
Dzisiejszy Frombork to miasto pełne ciekawych zabytków. Najważniejsze z nich znajdziesz na Wzgórzu Katedralnym, gdzie mieści się przepiękna Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja z olśniewającym wnętrzem. Wyjątkowym miejscem w świątyni jest między innymi grób Mikołaja Kopernika, tryptyk fromborski, a także zabytkowe organy, z których rozbrzmiewają spektakularne dźwięki podczas słynnych koncertów.
Muzeum Mikołaja Kopernika w Dawnym Domie Biskupów podrzuca nam wiele ciekawostek o życiu astronoma. Wieża Radziejowskiego to świetny punkt widokowy na miasto, natomiast z portu można wypłynąć w rejs statkiem aż do Krynicy-Morskiej. A to tylko kilka z atrakcji Fromborka, bo przecież jest tu najstarsza w Polsce Wieża Wodna, są świetne drezyny rowerowe i miejska plaża. Wszystkie atrakcje Fromborka pokazują nam jak różnorodna jest Warmia.
3. Gietrzwałd – największe sanktuarium na Warmii
Czy wiesz, że w Polsce mamy tylko jedno miejsce, które oficjalnie zostało uznane przez kościół katolicki jako miejsce objawień! To właśnie Gietrzwałd, niewielka wioska na Warmii, która skrywa ciekawe atrakcje, zaskakujące legendy i piękny zabytek jakim jest Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny.
Co się wydarzyło w Gietrzwałdzie? Według opowieści w tej niewielkiej warmińskiej miejscowości od 26 czerwca do 16 września 1877 roku dwóm nastolatkom miała objawiać się tu Maryja. Barbara Samulewska i Justyna Szafrańska twierdziły, że na przykościelnym klonie Maryja ukazała im się aż 160 razy.
Dziś Gietrzwałd jest najsłynniejszym sanktuarium Warmii. Na wzniesieniu w centrum wsi stoi Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Ta zabytkowa świątynia pochodzi z 1500 roku i chodź za sprawą wielu przebudów z zewnątrz nie wygląda na bardzo starą, to jednak wnętrze zaskakuje!
Świątynia to prawdziwe dzieło sztuki! Każdy skrawek ścian i gwieździstego sufitu pokrywają kolorowe malowidła. W ołtarzu głównym znajduje się cudowny obraz Maryi z dzieciątkiem z 1505 roku. Nad bocznymi nawami kościoła są balkony z drugim poziomem świątyni. Całość kościoła rozświetlają kolorowe witraże i pozłacane żyrandole.
4. Reszel – atrakcje i zabytki małego miasteczka Warmii
Reszel jest świetnym przykładem typowego warmińskiego miasteczka, w którym zachował się charakterystyczny układ miasta i genialne zabytki. Można powiedzieć, że to miniaturowe i wręcz bajkowe miasteczko. Zdecydowanie największym zabytkiem jest zamek, od którego za sprawą Krzyżaków zaczęła się historia miasta i to już 700 lat temu. Co więcej, atrakcje Reszla skrywają wiele ciekawostek!
Zamek był jedną z rezydencji Ignacego Kraszewskiego, w Reszlu odbyło się również ostatnie w Europie spalenie na stosie czarownicy! Dziś przemierzając zamkowe komnaty mamy okazję zajrzeć do mrocznej sali tortur, wdrapać się na zamkową wieżę, czy też usiąść z filiżanką kawy na zamkowym dziedzińcu. Ciekawą atrakcją jest również nocleg w jednym z zamkowych pokoi hotelowych.
Równie ciekawym zabytkiem w Reszlu jest gotycki kościół pw. św. Piotra i Pawła. Świątynia liczy już 600 lat, a w swoim ogromnym halowym wnętrzu skrywa przepiękne lazurowe ołtarze. Genialną atrakcją jest wieża widokowa (230 schodów), z której roztacza się zjawiskowa panorama na Reszel i okoliczne ziemie Warmii.
5. Święta Lipka – najpiękniejsza świątynia Warmii
Sanktuarium w Świętej Lipce od setek lat przyciąga w swoje progi zarówno pielgrzymów, jak i turystów, których oczarowuje tutaj olśniewające wnętrze bazyliki oraz niepowtarzalne koncerty organowe. Według zapisków kult Maryi w Świętej Lipce trwa już od 600 lat, a wszystko zaczęło się ze sprawą niewielkiej drewnianej figurki Maryi, która została zawieszona przez więźnia na przydrożnej lipie.
Dziś sanktuarium to potężny kompleks klasztorny, a sama świątynia jest często uznawana za najpiękniejszy barokowy kościół w Polsce. Faktycznie trudno się z tym nie zgodzić, kiedy przed oczami mamy strzeliste wieże i piękną różową elewację, ciekawie wykutą bramę główną oraz mnóstwo rzeźby świętych.
Wnętrze jest jeszcze bardziej spektakularne, a freski tworzą wrażenie trójwymiaru. W ołtarzu głównym jest cudowny obraz Maryi, a do tego jest jeszcze 6 ołtarzy bocznych i zjawiskowe organy! Koncerty organowe i odpusty w Świętej Lipce to atrakcje, z których słynie cała Warmia.
Nasz autorski przewodnik