Kampinoski Park Narodowy to potężny kompleks leśny, który znajduje się tuż „za płotem” naszej stolicy. Znajdziemy tu wiele ciekawych propozycji aktywnego spędzania czasu na łonie natury. Do wyboru jest aż 360 km szlaków pieszych, 200 km szlaków rowerowych oraz 10 ścieżek dydaktycznych! A to wszystko w otoczeniu magicznych sosnowych borów, bagien i wydm.
Kampinoski Park Narodowy został utworzony w 1959 r. Jego powierzchnia zajmuje imponujący obszar ponad 38 tys. ha. O jego wyjątkowości świadczą między innymi najlepiej zachowane w Europie środkowej pasy wydmowe, obszar bagien, torfowisk oraz niezwykłe sosnowe bory.
Nie sposób zliczyć bogactwa żyjących w puszczy zwierząt, a także rosnących tu nietypowych roślin. Lasy zajmują ponad 70% powierzchni tej dzikiej puszczy, a ich największą chlubą są przepełnione ciszą sosnowe bory. Po dzikich ostępach pląta się największy mieszkaniec puszczy, czyli łoś, który jest również symbolem Kampinoskiego Parku Narodowego.
Gdzie pojechać jesienią? 17 miejsc w Polsce, idealnych na jesienny wyjazd
Mapa atrakcji Kampinoskiego Parku Narodowego – co warto zobaczyć?
1. Granica – najciekawsze wioska w Kampinoskim Parku Narodowym
Granica to dziś opuszczona osada, która leży na skraju puszczy. Zarówno brutalny czas II wojny światowej, jak i pożar, który wybuchł tu w 1965 r. zmusiły miejscową ludność do opuszczenia tych ziem. Dziś jednak Granica na nowo tętni życiem za sprawą turystów! W tej niewielkiej leśnej osadzie mamy okazję zwiedzić kilka wyjątkowych atrakcji Kampinoskiego Parku Narodowego.
Ważnym miejscem jest tutaj Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny im. prof. Jadwigi i Romana Kobendzów. Znajdziemy w nim ciekawą ekspozycję, na której poznany między innymi najciekawsze zwierzęta zamieszkujące puszczę oraz nietypową roślinność, która ją wyróżnia. Co ciekawe, na terenie ośrodka znajduje się również fragment żuchwy wieloryba, jaki został znaleziony w lasach parku.
Tuż obok budynku dyrekcji stoi Kapliczka Leśników zbudowana jako votum wdzięczności Matce Boskiej za odzyskanie przez Polskę niepodległości.
Dalej znajdziemy Skansen Budownictwa Puszczańskiego, czyli trzy zagrody przeniesione tu z okolicznych mazowieckich wsi. Noszą nazwy swoich ostatnich właścicieli: Widymajera, Wiejckiej i Połcia. Tuż za skansenem jest aleja Trzeciego Tysiąclecia, która obsadzana jest regularnie dębami, a każdy z nich dostaje imię znanej osoby lub instytucji.
Podczas wizyty w Granicy musicie też zobaczyć położony w lesie mały cmentarz, który swoim kształtem przypomina orła zrywającego się do lotu. Na tym leśnym zaciszu spoczywa ok. 800 żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r. podczas tzw. „Bitwy nad Bzurą”.
2. Najciekawsze ścieżki przyrodnicze Kampinosu
W Kampinoskim Parku Narodowym mamy okazję przemierzyć aż 10 ścieżek przyrodniczych, z których każda prezentuje wyjątkową przyrodę puszczy. Najkrótsza jest ścieżka do “Lipkowskiej Wody” to zaledwie 1,4 km szlak, jaki pokonamy w 30 minut.
Nieco dłuższa jest ścieżka przyrodniczo-historyczna “Wokół Palmir”, którą powinni wybrać pasjonaci wojennych ciekawostek. Natomiast wielbicielom dzikiej przyrody możemy polecić 3,7 km ścieżkę “Do Starego Dębu”. Prowadzi ona przez jeden z najcenniejszych obszarów Kampinosu, czyli rezerwat ochrony ścisłej “Sieraków”.
Jednak według nas w Kampinosie najciekawsza i najbardziej różnorodna jest 4 kilometrowa ścieżka dydaktyczna „Skrajem Puszczy”, którą znajdziemy w wiosce Granica. Szlak prowadzi nas skrajem niezwykłego lasu, jaki również wchodzi w obszar ochrony ścisłej. Na ścieżce ustawione są oczywiście tablice edukacyjne z ciekawostkami.
Dodatkowo możemy też wejść na wieżę widokową oraz przemierzyć obszar bagien i to suchą nogą, a to wszystko dzięki drewnianej kładce. Oprócz tego zobaczymy tu również wszystkie najciekawsze atrakcje wsi Granica ze skansenem, ośrodkiem dydaktycznym, wojennym cmentarzem, czy kapliczką leśników. To zdecydowanie świetna trasa dla całych rodzin, a na jej przejście potrzebujemy około 1,5 h.
3. Cmentarz Palmiry – miejsce masowych egzekucji II wojny światowej
Od początku niemieckiej okupacji Palmiry stały się dla Warszawy symbolem śmierci. To właśnie tu na “palmirskiej polanie śmierci” Niemcy dokonali 21 masowych egzekucji. Dziś na cmentarzu w Palmirach spoczywa 2 115 ofiar. Często byli to intelektualiści, profesorowie, przedstawiciele życia politycznego i kulturalnego.
Wśród setek grobów możemy odnaleźć mogiły znanych Polaków. Spoczął tu między innymi Janusz Kusociński (olimpijczyk), Maciej Rataj (Marszałek Sejmu) czy Jan Pohorski (wiceprezydent Warszawy). Nad cmentarzem w Palmirach górują 3 białe krzyże, które symbolizują rozłożone ręce rozstrzeliwanego człowieka.
Niemcy starannie maskowali każdą egzekucje, by zataić swoje zbrodnie. Mimo to udało się je odnaleźć dzięki miejscowej ludności i leśnikom, którzy potajemnie oznaczali miejsca masowych rozstrzeliwań i zbiorowych grobów. Podczas ekshumacji udało się zidentyfikować jedynie 400 osób.
4. Muzeum w Palmirach – zwiedzanie, godziny otwarcia
Tuż obok bramy wejściowej na cmentarz znajduje się Muzeum Miejsce Pamięci Palmiry, w którym możemy poznać historię brutalnej palmirskiej zbrodni. Z zewnątrz muzeum wygląda dość surowo, jednak w środku czeka na nas ciekawa multimedialna ekspozycja, która mocno porusza serce.
Na wystawie stałej poznajemy wzruszające losy ofiar palmirskiej zbrodni, odkrywamy tu pamiątki z ich życia prywatnego oraz przedmioty znalezione podczas ekshumacji zwłok.
Muzeum w Palmirach jest czynne w dniach wtorek- niedziela 9:00-16:00. Ile zapłacimy za bilet wstępu? Wejście na ekspozycje Muzeum w Palmirach jest bezpłatne. Jednak zdecydowanie ciekawą opcją jest zwiedzanie wystaw z przewodnikiem w niewielkich grupkach, koszt wynosi wtedy 200 zł.
5. Pociecha – nieistniejąca wieś w Kampinoskim Parku Narodowym
Niezwykle ciekawa jest również historia puszczańskiej miejscowości Pociecha (nieistniejąca wieś), obecnie przysiółek wsi Truskaw. Wioska zapisała się bohatersko na kartach historii II wojny światowej.
Latem 1944 r. stoczono tu jedną z największych bitew partyzanckich na terenie Puszczy Kampinoskiej. Tą niezwykle bohaterską walkę Powstańczego Oddziału „Jerzyki” upamiętnia dziś symboliczny pomnik, czyli Krzyż Jerzyków.
6. Wydmy Kampinosu – Góra Ojca
Góra Ojca to jedna z najwyższych wydm w Kampinoskim Parku Narodowym, która liczy 100 m n.p.m. Dziś porośnięta jest niezwykłym lasem krzywych sosen, które przez osuwający się i rozdmuchiwany piasek, odsłoniły część swoich korzeni i zmieniły kształt.
Sama nazwa Góra Ojca związana jest z osobą ks. Władysława Korniłowicza, był on między innymi pomysłodawcą założenia Domu Rekolekcyjnego na skraju puszczy. Dlatego też na wydmie ustawiono krzyż upamiętniający jego osobę.
W latach 90-tych na górze Ojca zbudowano jedną z 7 wież przeciwpożarowych, dzięki nim z wysokości 25 m można prowadzić obserwację terenów puszczy.
7. Izabelin – siedziba Kampinoskiego Parku Narodowego
Izabelin to niewielka miejscowość, w której znajduje się budynek dyrekcji Kampinoskiego Parku Narodowego oraz Centrum Edukacji. Mamy okazję zobaczyć tutaj ekspozycję przyrodniczą, plastyczną mapę parku oraz przemierzyć szlak „Puszczańską ścieżką do Leśnego Ogródka Botanicznego”. Dodatkowo dla najmłodszych przygotowano plac zabaw i polanę wypoczynkową.
Co warto zobaczyć w okolicy Kampinosu?
Wyszogród to malownicze miasteczko nad Wisłą, pełne historycznego uroku i pięknych widoków. Warto odwiedzić Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej. Spacer po nadwiślańskim bulwarze oraz podziwianie panoramy rzeki z punktu widokowego to doskonały sposób na relaks i odkrycie uroków tej miejscowości.
Odwiedź również Czerwińsk nad Wisłą, który leży zaledwie 8 km od Wyszogrodu. To niepozorne miasteczko może pochwalić się potężnym klasztorem, piękną pradoliną Wisły oraz ciekawą tradycją dawnego portu rzecznego.
Żelazowa Wola to malutka wioska na Mazowszu, która leży w sąsiedztwie Puszczy Kampinoskiej. To właśnie tutaj na świat przyszedł najsłynniejszy polski kompozytor, czyli Fryderyk Chopin. Dziś możemy zobaczyć tu piękny dworek i zwiedzić muzeum poświęcone temu genialnemu pianiście.
Odkryj najciekawsze atrakcje Warszawy. Stolica Polski to dynamiczne miasto pełne kontrastów, gdzie nowoczesne drapacze chmur sąsiadują z historycznymi zabytkami. Warto odwiedzić Zamek Królewski i Stare Miasto, wpisane na listę UNESCO, a także nowoczesne Muzeum Powstania Warszawskiego. Spacer po Łazienkach Królewskich i widok na Pałac Kultury i Nauki to obowiązkowe punkty wizyty.
Twierdza Modlin to imponujący kompleks położony u zbiegu Wisły, Narwi i Wkry, będący jedną z największych twierdz w Europie. Zbudowana na rozkaz Napoleona Bonaparte, pełniła strategiczną rolę przez ponad 150 lat. Dziś można tu zwiedzać m.in. najdłuższy w Europie budynek koszarowy. Warto również wybrać się na punkt widokowy w Wieży Czerwonej, skąd roztacza się panorama na zbiegi rzek i okoliczne tereny.
Sochaczew to urokliwe miasto na Mazowszu pełne historycznych atrakcji. Jednym z najważniejszych miejsc jest Muzeum Kolei Wąskotorowej, gdzie można przejechać się retro pociągiem. Warto również odwiedzić ruiny zamku książąt mazowieckich z XIV wieku, malowniczo położone na wzgórzu nad Bzurą. Pasjonaci historii znajdą coś dla siebie w Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą, które upamiętnia jedną z największych bitew kampanii wrześniowej 1939 roku.
Nasz autorski przewodnik