Wyrusz na niezapomniany wypad po wschodniej części województwa podkarpackiego. Przemierz najdzikszy szlak Bieszczad, zobacz piękny zachód słońca z wieży widokowej i zachwyć się nieszablonowymi zabytkami. A to wszystko w niezwykle zacisznym i wciąż dzikim wschodzie Polski.
Województwo Podkarpackie to wyjątkowo różnorodny region. Znajdziemy tu piękne góry z Bieszczadami na czele, urocze małe miasteczka jak chociażby Krosno, Sanok, czy Lesko i ciekawe zabytki z niesamowitymi cerkwiami. Jednak podkarpackie to również kierunek, w którym odnajdziemy miejsca przepełnione ciszą, gdzie możemy złapać głęboki wdech kojącego spokoju i odkryć nieskażoną ręką ludzką przyrodę.
Dlatego postanowiliśmy ruszyć w te najbardziej tajemnicze zakątki podkarpackiego, których wciąż jest tu tak wiele. Podczas naszego wypadu udało nam się wedrzeć wprost w dziką przyrodę Bieszczad, poznać trudną, lecz prawdziwą historię Bojków, zobaczyć opuszczone cerkwie i okryć ciekawe przygraniczne atrakcje.
1. Szlak do źródeł Sanu – trasa przez opuszczone bieszczadzkie wioski
Bieszczady to wyjątkowy region Polski, który zawsze łapie mocniej za serce. Przyjeżdżamy tu żeby oglądać wyjątkowe panoramy z połonin, odkryć szumiące górskie potoki i napawać się wszechobecną ciszą. Jednak nie zawsze tak było, aż trudno sobie wyobrazić, że Bieszczady były kiedyś przeludnione. Dziś jedynie wiatr hula po rozległych łąkach… A gdyby tak stare lipy i zdziczałe sady przemówiły, z pewnością usłyszelibyśmy opowieści o spokojnym życiu Bojków. Szczególną atrakcją wschodu województwa podkarpackiego, zwłaszcza dla żądnych przygód wędrowców jest długodystansowy szlak do źródeł Sanu.
Wędrując szlakiem do źródeł Sanu dotrzemy do najbardziej wysuniętego na południowy wschód skrawka Polski. Po drodze odwiedzimy dawne bojkowskie wsie Bukowiec, Beniowa i Sianki, po których dziś nie pozostał prawie żaden ślad. Z Bukowca w kierunku źródeł Sanu możemy ruszyć zarówno szlakiem pieszym, jak i częściowo szlakiem rowerowym.
2. Wieża widokowa w Mucznem – najwyższa wieża Bieszczad
Bieszczady są bardzo widokowymi górami, jednak żeby móc podziwiać ich ogrom, trzeba się wspiąć na połoniny. Na szczęście od niedawna w miejscowości Muczne mamy równie świetny punkt widokowy, a jest nim wieża na szczycie góry Jeleniowaty (907 m n.p.m.). Zatem jeśli nie masz możliwości na spacer po długodystansowych górskich szlakach, to wieża w Mucznem będzie najlepszym miejscem na podziwianie Bieszczad.
Wieża na Jeleniowatym liczy 34 metry wysokości, a żeby się na nią wdrapać musimy pokonać aż 170 schodów. A co widać z góry? Piękną panoramę Halicza, Bukowe Berdo, Połoninę Wetlińską, Caryńską i ukraińskie Bieszczady. Gwarantujemy, że zachód słońca z wieży będzie wyjątkowym przeżyciem. To jedna z najnowszych atrakcji wschodu województwa podkarpackiego, dostępna dla całych rodzin.
3. Cerkiew w Smolniku – bojkowski kościół UNESCO w Bieszczadach
Kiedyś prawosławna, później grekokatolicka, a dziś to kościół rzymskokatolicki. Cerkiew w Smolniku nad Sanem to wyjątkowa świątynia, która znalazła się na najważniejszej liście zabytków UNESCO. Ta ponad 130 letnia cerkiew przetrwała wiele trudnych prób czasu.
Cerkiew prezentuje wyjątkowy, bo obecnie bardzo rzadko spotykany typ Bojkowski. Wokół cerkwi jest niewielki cmentarz, dzwonnica i wyrzeźbiona w pniu figura Michała Archanioła. Dookoła świątyni rosną sędziwe drzewa, które z pewnością pamiętają jeszcze czasy, gdy w opuszczonej dziś wsi tętniło gwarne życie. Dziś w Bieszczadach nie przetrwał ani lud Bojków, ani ich wsie. Tym bardziej warto odwiedzić maleńką wioskę Smolnik i zachwycić się tą niepowtarzalną atrakcją.
4. Torfowisko Tarnawa – podkarpackie cuda przyrody
Torfowisko w Tarnawie to jedna z ciekawszych atrakcji wschodu podkarpackiego, jaka jest dostępna dla każdego. Na kładkach możemy podziwiać zarówno zagrożone wyginięciem rośliny, jak i delektować się cudownym widokiem bieszczadzkich szczytów. Aby dotrzeć na torfowiska kierujemy się do dawnej, nieistniejącej już dziś wsi Tarnawa Wyżna.
Torfowisko zajmuje obszar ok. 34 ha i podzielone jest na dwie części, które rozgranicza potok. Obie kładki można zwiedzać z dziećmi oraz z wózkami. Trasa jest urozmaicona, widoki są przednie, a wiele ciekawostek poznamy tu dzięki tablicom edukacyjnym. Torfowisko to świetna atrakcja dla całych rodzin i kolejny ciekawy punkt do zobaczenia na wschodzie podkarpackiego.
5. Bieszczadzka Kolejka Leśna – kultowa ciuchcia
Zdecydowanie każdy, kto wybiera się na wypad w podkarpackie, powinien koniecznie zaliczyć przejażdżkę Bieszczadzką Kolejką Leśną. Dlaczego? Po pierwsze można tu poznać kawałek ciekawej historii Bieszczad, a po drugie odbyć niezapomniany rejs przez morze karpackiej puszczy, która wciąż porasta bieszczadzkie doliny.
6. Kalwaria Pacławska – najważniejsze podkarpackie sanktuarium
Kalwaria Pacławska to wyjątkowe miejsce na mapie województwa podkarpackiego. Tutaj kilka razy do roku pielgrzymi tłumnie przyjeżdżają, by modlić się przed cudownym obrazem MB Słuchającej i wędrować dróżkami po 42 stacjach kalwarii. Jerozolima Wschodu albo Jasna Góra Podkarpacia, właśnie tak można określić Kalwarię Pacławską. Jest to największe sanktuarium w tym regionie Polski, które co roku odwiedzają rzesze pielgrzymów.
Piękna barokowa bazylika, rozsiane po zboczu wzgórza i dolinie kapliczki kalwaryjskie oraz okazały wielowiekowy klasztor są perłą Podkarpacia, którą zdecydowanie warto zobaczyć. Kalwaria Pacławska to miejsce przepełnione zarówno wielowiekową historią, jak i głęboką wiarą.
7. Podkarpackie Wielkie Oczy – wielokulturowa wioska
Odkrywając ciekawe miejsca wschodniej granicy Polski, dotarliśmy do niewielkiej miejscowości Wielkie Oczy. Jak się okazuje ta spokojna wieś to dawne miasto z ponad 500 letnią historią. To również miejsce, gdzie przez lata obok siebie żyły różne religie i narody. Dziś ta podkarpacka miejscowość porywa nas w sentymentalny wypad do czasów jej największego rozkwitu i dramatycznego upadku.
Dziś jedną z ciekawszych atrakcji Wielkich Oczu jest grekokatolicka cerkiew z 1925 roku. Jest to jedyna w Polsce cerkiew, która wybudowana jest na wzór muru pruskiego. Kolejnym wartym odkrycia miejscem jest pięknie odremontowana żółta synagoga. Podkarpackie Wielkie Oczy są przykładem wielonarodowej i wieloreligijnej miejscowości, w której przez lata w zgodzie żyli ludzie różnych wyznań i narodowości.
8. Cerkiew w Chotyńcu – wciąż czynna podkarpacka cerkiew
Cerkiew w Chotyńcu to jedna z najpiękniejszych cerkwi w Polsce, wpisana na listę UNESCO. Datuje się, że powstała w 1600 roku, a zatem świątynia liczy już ponad 400 lat! Z zewnątrz od razu rozpoznamy tu typowe dla cerkwi 3 części, które tworzą jedną całość, czyli babiniec, nawę i prezbiterium. Świątynię zdobią kopulaste dachy wsparte na 8 bocznych bębnach. To zdecydowanie jedna z piękniejszych cerkwi, jaką może się poszczycić województwo podkarpackie.
9. Werchrata – ukryte wśród lasów ruiny monasteru
Werchrata to niewielka wioska na wschodzie podkarpackiego, w której dziś znajdziemy tajemnicze miejsce ze śladami ruin prawosławnego monasteru. 340 lat temu całe wzgórze tętniło życiem za sprawą niewielkiego zakonu bazylianów.
Dziś na terenie monasteru zobaczymy zaledwie ślady jego ruin, resztki dawnej furty klasztornej, pozostałości murów, kilka wejść do piwnic i pamiątkowy krzyż po cerkwi. Niecałe 200 metrów dalej jest dawna pustelnia albertynów, która funkcjonowała 14 lat, jednak albertyni także opuścili wzgórze. Jak się okazuje podkarpackie to również piękne lasy, to wyjątkowo zaciszna kraina, w której odnajdziemy prawdziwy spokój i zatopimy się w roztoczańskiej przyrodzie.
10. Radruż – niesamowita świątynia UNESCO
Radruż to przygraniczna wioska na wschodnich rubieżach woj. podkarpackiego. Dziś jej największym skarbem jest cerkiew św. Paraskewy w Radrużu. Potężna świątynia stoi na niewielkim wzniesieniu, jakie skrzętnie ukrywa soczysta zieleń 20 starych lip, które dają przyjemny cień latem i zarazem rozpylają słodki zapach po całej okolicy. Przepełniona symboliką i wiarą cerkiew ma niespotykany kształt, który zdecydowanie wyróżnia ją spośród wszystkich podkarpackich świątyń.
Podkarpackie zaskakuje, czaruje i wciąga. Zobacz sam, jak malowniczy jest jego wschód, poczuj klimat spokojnych wiosek, złap oddech na bezludnych szlakach i odkryj mistyczną moc podkarpackich świątyń. Aż tyle do odkrycia jest tutaj wciąż przed Tobą.
Ten artykuł powstał w ramach współpracy z Podkarpacką Regionalną Organizacją Turystyczną.
Nasz autorski przewodnik