W samym centrum Małopolski leży niewielkie, choć niezwykle urocze miasteczko Nowy Wiśnicz. To właśnie tutaj możemy zobaczyć jeden z najpiękniejszych zamków w Małopolsce, odkryć losy najbogatszych rodów Polski i przemierzyć malownicze szlaki Lipnicko-Wiśnickiego Parku Krajobrazowego. Nowy Wiśnicz to miasto z wciągającą historią i pięknymi zabytkami.
Nowy Wiśnicz to miasto z niezwykle bogatą historią, na tutejszym zamku gościli królowie polski, do miasta przyjeżdżali też znani artyści jak chociażby Jan Matejko. Zresztą do dziś miasteczko zachwyca nas swoimi zabytkami, pięknymi widokami i wyjątkowym klimatem spokojnego zakątka Małopolski.
Jednak nie brakuje tutaj nowoczesnych atrakcji, przyrodniczych skarbów jak Kamień Grzyb oraz świetnych szlaków po malowniczym Pogórzu Wiśnickim. Zdecydowanie Nowy Wiśnicz to świetny kierunek na weekendowy wypad dla całych rodzin.
Pogórze Wiśnickie – najciekawsze atrakcje, Zamek w Nowym Wiśniczu i Lipnica Murowana
Nowy Wiśnicz – dojazd, parking, mapa atrakcji
Niewielkie miasteczko jakim jest Nowy Wiśnicz leży w województwie małopolskim na malowniczym Pogórzu Wiśnickim, zaledwie 8 km na południe od Bochni. Przez miasto przebiega droga nr 965 Limanowa – Bochnia.
Bezpłatne parkingi w Nowym Wiśniczu znajdziemy wokół Rynku, pod zamkiem oraz przy wejściu na szlaki.
Małopolska – 25 najciekawsze atrakcje, co warto zobaczyć, gdzie pojechać na jeden dzień, weekend i we dwoje?
Historia Nowego Wiśnicza
Początki Nowego Wiśnicza sięgają czasów Kmitów, którzy jako pierwsi już ponad 400 lat temu zbudowali tutaj pierwszy obronny zamek. Posiadłość później kupili Lubomirscy i to za ich rządów Nowy Wiśnicz przeżywał największy rozkwit. W 1616 roku Stanisław Lubomirski buduje miasto z ratuszem, kościołem farnym i klasztorem karmelitów bosych. Nowy Wiśnicz rozwija się, powstają nowe budynki, kwitnie handel i odbywają się jarmarki. Na zamku w Wiśniczu goszczą polscy królowie, przyjeżdżają też znani artyści.
Miasto jest również tolerancyjne religijnie. Pojawiają się tutaj wygnani z Bochni Żydzi, którzy budują synagogę i szkołę. Przez lata Nowy Wiśnicz był uważany za najbardziej żydowskie miasto w Galicji. Niestety po śmierci Stanisława, czyli fundatora miasto stopniowo podupada, a kolejni właściciele nie wykazują zbyt dużej uwagi i troski o Wiśnicz.
Przychodzi czas potopu szwedzkiego, zamek zostaje splądrowany i zniszczony. Po I rozbiorze Polski ziemie te trafiają pod zabór austriacki, następuje kasata klasztoru, a budynek zostaje zamieniony w więzienie, które funkcjonuje do dziś. Miasto nawiedzają też pożary, a w 1934 roku traci prawa miejskie, które odzyskuje dopiero po ponad 60 latach.
1. Zamek w Wiśniczu
Na wzgórzu ponad miastem w otoczeniu Lipnicko-Wiśnickiego Parku Krajobrazowego wznosi się jeden z najpiękniejszych zamków Małopolski. Zamek w Nowym Wiśniczu to prawdziwa perełka, która zachwyca swoim bajkowym wyglądem, zjawiskową salą plafonową z pozłacanym sufitem oraz niezwykłą panoramą Pogórza Wiśnickiego jaka roztacza się z balkonów sali balowej.
Zamek ma również swoje tajemnice, niezwykłe wrażenie robi kaplica zamkowa z kryptami i sala akustyczna wykorzystywana do spowiedzi, którą można było podsłuchiwać siedząc w przeciwnym kącie pomieszczenia.
Nie brakuje tu również atrakcji z dreszczykiem emocji, gdyż zwiedzić możemy także zamkowe podziemia z salą tortur. Najnowszą atrakcją zamku w Nowym Wiśniczu jest Bastion VR, w którym wcielamy się w nietoperza i wirtualnie poznajemy zamkowe zakamarki, a także wznosimy się wysoko ponad zamek, by zobaczyć jego ogrom.
Zamek Wiśnicz – zwiedzanie perły wśród zamków Małopolski
2. Rynek w Nowym Wiśniczu
Sercem Nowego Wiśnicza jest jego Rynek wraz z Ratuszem, w którym znajduje się Urząd Stanu Cywilnego oraz Biblioteka. Ozdobiony licznymi architektonicznymi detalami Ratusz wyróżnia dziś głównie kwadratowa wieża z 3 kondygnacjami.
Tuż przed ratuszem stoi pomnik Stanisława Lubomirskiego, czyli fundatora i założyciela Nowego Wiśnicza. Na rynku w Nowym Wiśniczu zobaczymy również studnię miejską, która z pewnością pamięta jeszcze początki budowy miasta.
Po drugiej stronie rynku możemy zobaczyć pomnik wybitnego artysty jakim był Jan Matejko. Co ciekawe, był to pierwszy w Polsce odsłonięty pomnik tego niezwykłego malarza. Na uwagę zasługuje też nowy mural, jaki przedstawia miasto z 1863 roku, czyli z czasów tuż przed wielkim pożarem, a jego wizerunek uwiecznił wtedy sam Matejko.
3. Dworek Koryznówka – Muzeum Pamiątek po Janie Matejce
Koryznówka w Nowym Wiśniczu to drewniany prawie 200 letni dworek, w którym mieści się niewielkie Muzeum Pamiątek po Matejce. Spacerując po wnętrzach dworu wyczuwamy specyficzny zapach drewna, a otaczający nas ogród jest prawdziwą oazą spokoju, po której leniwie przechadzające się dumne pawie.
Nic więc dziwnego, że ten sielski klimat tak bardzo spodobał się Matejce. Słynny malarz bardzo często przyjeżdżał tutaj do rodziny Serafińskich wraz ze swoją żoną w odwiedziny do jej siostry. Dziś zwiedzając dworek Koryznówka możemy zobaczyć 2 niewielkie pomieszczenia, czyli salonik i gabinet, a w nich szkice, rysunki architektury Nowego Wiśnicza, karykatury, czy obrazy, jakie są pamiątką po pobycie Jana Matejki w Wiśniczu.
Z Koryznówką związany jest również Witold Pilecki, który ukrywał się w dworku po brawurowej ucieczce z obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Co ciekawe, w obozie posługiwał się nazwiskiem właściciela Koryznówki. W ogrodzie znajdziemy również tablicę pamiątkową, która upamiętnia to wydarzenie.
Dziś dworek możemy zwiedzać, gdyż jest to oddział Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Co więcej, Koryznówka znalazła się na Szlaku Architektury Drewnianej. Zwiedzanie wnętrz trwa około 30 minut.
Godziny otwarcia dworku Koryznówka: wtorek-sobota 10:00 – 14:00, niedziela 12:00 – 16:00.
Cennik biletów wstępu: normalny 12 zł, a ulgowy 9 zł. W czwartek dworek Koryznówka możemy zwiedzać bezpłatnie.
4. Dawny Klasztor Karmelitów Bosych – więzienie w Nowym Wiśniczu
Na najwyższym wzniesieniu ponad miastem Nowy Wiśnicz górują mury dawnego klasztoru karmelitów bosych. Idea jego budowy zaczęła się po zwycięskiej bitwie pod Chocimiem, gdzie Lubomirski dowodził swoimi wojskami. Klasztor miał być swego rodzaju wotum wdzięczności za zwycięstwo. Oprócz tego miał też pełnić rolę twierdzy osłaniającej zamek i stać się miejscem, w którym rodzina Lubomirskich ma spoczywać po śmierci w podziemnych kryptach.
Budynki klasztoru zamieszkał klauzurowy zakon karmelitów bosych już ponad 400 lat temu. Ten wyjątkowo bogaty i pięknie zdobiony klasztor zaczął niestety podupadać po potopie szwedzkim. Kolejne lata przyniosły jego likwidację, a budynki przeznaczono na sąd i więzienie.
Co ciekawe w murach klasztoru urodził się malarz Juliusz Kossak, którego ojciec był sędzią i zajmował mieszkanie w jednym z przywięziennych budynków. Podczas II wojny światowej w dawnych murach klasztoru działał niemiecki obóz zagłady. To również Niemcy zniszczyli i spalili najpiękniejszą część klasztoru, czyli kościół pw. Chrystusa Zbawiciela, po którym dziś pozostał jedynie ślad fundamentów. Obecnie teren dawnego klasztoru to więzienie dla recydywistów.
5. Park 400–lecia w Nowym Wiśniczu
W 2016 roku Nowy Wiśnicz świętował swoje 400 setne urodziny. Zmierzając na zamkowe wzgórze warto zwiedzić przy okazji uroczy park, który usytuowany jest na jego zboczu. Największą atrakcją parku jest ścieżka edukacyjna z makietami zamków z Polski i Ukrainy.
Nad potokiem Leksandrówka możemy złapać chwilę wytchnienia na jednym z leżaków, wsłuchani w szum wody oraz szmer drzew. Dodatkowo jest tu również plac zabaw dla dzieci, a nawet leśny amfiteatr. Wyjątkowym miejscem w parku jest Tęcza Wolności, czyli pomnik jaki upamiętnia wszystkich uczestników powstań, żołnierzy I i II wojny światowej, a także cywilną ludność i ofiary obozów koncentracyjnych.
6. Muzeum Ziemi Wiśnickiej w Nowym Wiśniczu
W budynku dawnego szpitala dla ubogich mamy okazję zobaczyć ciekawe Muzeum Ziemi Wiśnickiej. A w nim mnóstwo pamiątek z Nowego Wiśnicza, dzieł lokalnych twórców, czy też fotografii dawnego miasta. Najciekawszymi eksponatami muzeum są oryginalne kajdany z wiśnickiego więzienia, przedwojenny strój strażnika więziennego, czy lufa armaty z inicjałami Lubomirskich.
Zdecydowanie warto zajrzeć do muzeum, bo z pewnością wyjdziemy stąd ze sporą dawką historycznych ciekawostek o losach miasta. Tuż obok muzeum stoi pomnik Juliusza Kossaka, który był twórcą między innymi słynnego obrazu Panorama Racławicka. Kossak urodził się w Nowym Wiśniczu w 1824 roku.
7. Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny w Wiśniczu
Wiśnicki kościół wraz z dzwonnicą i plebanią liczy już ponad 400 lat i również został ufundowany przez Stanisława Lubomirskiego. Z zewnątrz świątynia wygląda dość skromnie i surowo, po bokach głównego wejścia stoją figury świętych Piotra i Pawła, a same drzwi ozdabiają kolumny.
W środku jest już jednak dużo ciekawiej. Na uwagę zasługuje chór jaki łączy się z konfesjonałami, chrzcielnica z drewna i mosiądzu, a także zawieszona ambona. Wyjątkowa jest też tęcza z krzyżem, która oddziela nawę od prezbiterium oraz 6 rzeźbionych i pozłacanych ołtarzy. Do tego świątynia ozdobiona jest licznymi malowidłami. Własnością parafii jest również obraz Matejki pt. Wskrzeszenie Łazarza.
8. Cmentarz Wojenny Leksandrowa
Na obrzeżach miasta również na wzgórzu, na którym wznosi się zamek i klasztor znajdziemy niewielki cmentarz. Przez pierwsze lata służył jako cmentarz więzienny, później chowano na nim ofiary nazistowskiego terroru. W czasie II wojny światowej Niemcy urządzili w obrębie klasztoru obóz koncentracyjny dla wysoko wykształconych osób, głównie z Krakowa. Później na nowo funkcjonowało tutaj niemieckie więzienie karne, w którym zmarło ponad 885 osób.
Ofiary chowano w zbiorowych grobach na pobliskim cmentarzu. Dotrzeć do niego możemy leśną drogą, przy wejściu widnieje napis „Cmentarz Ofiar II wojny światowej – Leksandrowa”. Cmentarz dodatkowo oplata ogrodzenie w kształcie drutu kolczastego. Znajdziemy na nim pamiątkowe kamienne płyty, wypisane są tu również nazwiska zamordowanych w wiśnickim więzieniu osób. To jedno z miejsc zadumy jakie warto odwiedzić w Nowym Wiśniczu.
9. Kamień Grzyb – przyrodnicze atrakcje Nowego Wiśnicza
W Wiśnicko-Lipnickim Parku Krajobrazowym na obrzeżach wsi Leksandrowa możemy zobaczyć niezwykłą przyrodniczą atrakcję, jaką jest Kamień Grzyb. Węższy u dołu na 17 m i szeroki na 27 m u góry kamień osiąga imponujące rozmiary. Ten wysoki na 7 m głaz leży w rezerwacie przyrody. Dotrzeć tutaj możemy niebieskim szlakiem z miejscowości Połom Duży (ok. 2 km), lub z wsi Leksandrowa (2,5 km).
Co ciekawe, kamień padł ofiarą wandali, którymi okazali się być zakonnicy z klasztoru w Nowym Wiśniczu. Na czapie grzyba widnieje trójkątna tablica z wyrytymi nazwiskami karmelitów.
Z kamieniem związana jest oczywiście miejscowa legenda, która tłumaczy jego znalezienie się w tutejszym lesie. Otóż we wszystkim maczał palce, a właściwie szpony diabeł, który tym potężnym kamieniem chciał zniszczyć kościół w Nowym Wiśniczu. Niestety nie wyrobił się przed świtem i w momencie, gdy kur zapiał stracił swoją moc i zrzucił kamień, który już na zawsze pozostał na Pogórzu Wiśnickim.
10. Kamienie Brodzińskiego – szlak przez Lipnicko-Wiśnicki Park Krajobrazowy
Zaledwie kilka kilometrów od centrum Wiśnicza znajduje się ścieżka przyrodnicza Kamienie Brodzińskiego. To malownicza grupa formacji 9 skał, które są pomnikami przyrody i leżą na wzniesieniu Paprotna. Co ciekawe, swoim wyglądem przypominają baszty albo grzyby skalne.
Nadano im również ciekawe nazwy jak Okręt, Ambona i Wielki Kamień. Nazwa ścieżki nawiązuje do osoby Kazimierza Brodzińskiego. Ten słynny poeta i historyk urodził się w położonej nieopodal Wiśnicza wsi Królówka. Poeta niejednokrotnie w swoich utworach opisywał piękno przyrody swojej rodzinnej okolicy, która nie raz była dla niego natchnieniem.
Ścieżka przyrodnicza w pętli liczy zaledwie 1,2 km, a na jej przejście potrzebujemy około 20 minut.
Lipnica Murowana – zwiedzanie, atrakcje, konkurs palm wielkanocnych
Nowy Wiśnicz to dziś senne i spokojne miasteczko Małopolski, które zaskakuje nas swoimi niezwykłymi zabytkami oraz wielowiekową historią. Wiśnicki zamek to drugi po Wawelu największy zamek w Małopolsce, który zdecydowanie warto zobaczyć. Malownicze Pogórze Wiśnickie to również idealne miejsce na krótkie wypady po górskich szlakach.
Plan wypadu do Nowego Wiśnicza
Nasz autorski przewodnik