Beskid Niski to niezwykła kraina malowniczych wzgórz, jakie porastają buczynowe lasy, a także przepełnionych ciszą doliny dawnych Łemkowskich wsi, po których nie został ślad. Magurski Park Narodowy to idealny kierunek zarówno na górskie wypady po niezadeptanych szlakach, jak i rowerowe wycieczki przez przepełnione wzruszającą historią wsie Beskidu Niskiego.
Magurski Park Narodowy leży na pograniczu województwa małopolskiego i podkarpackiego w samym sercu niezwykle spokojnej krainy, jaką jest Beskid Niski. Park powstał w 1995 roku, natomiast swoim obszarem obejmuje prawie 19,5 tys. ha. Co chroni Magurski Park Narodowy? Jego głównym zadaniem jest ochrona karpackich lasów, jakie zajmują 90% powierzchni parku. Szczególnie cenne są tutaj buczyny, które jesienią przybierają zjawiskowe barwy.
Jednak Magurski Park Narodowy to również torfowiska, łąki, czy pastwiska. Są tu również trzy obszary ochrony ścisłej, czyli Magura Wątkowska, Zimna Woda i Kamień, a także rezerwat skalny Kornuty oraz pomnik przyrody Diabli Kamień.
Warto też wspomnieć o tym, że pod ochroną parku jest 800 gatunków roślin jak chociażby róża francuska, czosnek niedźwiedzi, przebiśnieg i ponad 20 gatunków roślin storczykowatych. Natomiast z prawie 200 gatunków zwierząt w Magurskim Parku Narodowym możemy spotkać między innymi rysia, łosia, niedźwiedzia brunatnego, żbika, czy też orlika krzykliwego, który jest symbolem Magurskiego Parku Narodowego i znalazł się w jego logo.
Małopolska – 25 najciekawsze atrakcje, co warto zobaczyć, gdzie pojechać na jeden dzień, weekend i we dwoje?
Magurski Park Narodowy – dojazd, parking, praktyczne informacje
Gdzie leży Magurski Park Narodowy? Park położony jest w granicy województwa podkarpackiego (90%) i małopolskiego (10%). Rozciąga się pomiędzy Jaśliskim Parkiem Krajobrazowym na wschodzie, a pasmem Magury Wątkowskiej na zachodzie. Natomiast od południa graniczy już ze Słowacją.
Obszar Magurskiego Parku Narodowego to aż 19,5 ty. ha, skąd zatem najlepiej zacząć jego zwiedzanie? Dyrekcja parku ma swoją siedzibę w miejscowości Krempna, tutaj też znajduje się multimedialny Ośrodek Edukacyjno – Muzealny im. Jana Szafrańskiego Magurskiego Parku Narodowego, od którego warto rozpocząć wędrówkę po parku. Kolejną dobrą bazą wypadową jest miejscowość Folusz, skąd również możemy wygodnie ruszyć na szlak.
Najlepszym sposobem na zwiedzanie atrakcji Magurskiego Parku Narodowego jest rower. Park rozciąga się na odcinku około 40 km, więc pieszo najwygodniej ruszyć na szlaki edukacyjnych ścieżek przyrodniczych. Natomiast rowerem możemy wygodnie objechać jego najciekawsze miejsca. Tym bardziej, że trasy rowerowe są świetnie przygotowane, w większości prowadzą drogami asfaltowymi albo szutrówkami.
Na teren Magurskiego Parku Narodowego nie wolno wchodzić z psem.
Magurski Park Narodowy – atrakcje, mapa, co warto zobaczyć?
Jakie atrakcje warto zobaczyć w Magurskim Parku Narodowym? 8 świetnych ścieżek przyrodniczych opowie nam o najważniejszych przyrodniczych skarbach parku, a także o losach Łemków, którzy musieli opuścić Beskid Niski. Tutejsze szlaki piesze i rowerowe są idealne dla wędrowców, którzy chcą się poszwędać po najbardziej spokojnych szlakach w polskich górach, by złapać wytchnienie i cieszyć się niezmąconą ciszą natury.
Jednak znajdziemy tu również piękne zabytkowe cerkwie, czy łemkowskie chyże. Dodatkowo w Krempnej jest multimedialne muzeum przyrodnicze, które opowie nam o najważniejszych skarbach parku. Na poniższej mapie znajdziesz najważniejsze atrakcje jakimi szczyci się Magurski Park Narodowy.
1. Muzeum Magurskiego Parku Narodowego w Krempnej – atrakcje dla dzieci
Ośrodek Edukacyjno – Muzealny im. Jana Szafrańskiego Magurskiego Parku Narodowego to miejsce, od którego warto zacząć zwiedzanie parku. Wystawa składa się z kilku poziomów, bezpłatnie możemy zwiedzić 3 korytarze z interaktywnymi stanowiskami. Natomiast po głównej ekspozycji oprowadza nas lektor. Opowiada o zwierzętach jakie możemy spotkać w Magurskim Parku Narodowym oraz o niezwykłych roślinach. Zwiedzanie trwa około 45 minut.
Godziny otwarcia:
- maj-październik: poniedziałek (nieczynne), wtorek-piątek 7:00-17:00, sobota-niedziela 9:00-17:00.
- listopad-kwiecień: poniedziałek, sobota i niedziela (nieczynne), wtorek-piątek 7:00-15:00.
Cennik biletów wstępu: bilet normalny 10 zł, bilet ulgowy 8 zł.
2. Ścieżka przyrodnicza Kiczera w Krempnej
W Magurskim Parku Narodowym mamy 8 przyrodniczych ścieżek idealnych na kilkugodzinny wypad na szlak, czy też trasę z dzieckiem. Jedną z najciekawszych w Krempnej jest ścieżka Kiczera, która opowiada o przyrodniczych walorach parku, zawiłych historycznie losach Łemków, a na dodatek serwuje nam zjawiskowe panoramy.
Szlak ścieżki przyrodniczej Kiczera rozpoczynamy z parkingu przy asfaltowej drodze z Krempnej do Ożennej. Warto wiedzieć, że od 1 kwietnia do 31 sierpnia na tej drodze obowiązuje zakaz wjazdu samochodem. Wtedy ten odcinek trasy możemy pokonać jedynie pieszo lub rowerem.
Trasa w pętli liczy 3,4 km, a na jej przejście potrzebujemy około 1h 30 minut.
Ścieżka “Kiczera” składa się w sumie z 11 edukacyjnych przystanków. Pierwszym ciekawym miejscem jakie mijamy jest nieistniejąca już łemkowska wioska Żydowskie z ruinami cerkwi oraz cmentarzem, na którym zachowały się kamienne nagrobki. Po drodze mijamy jeszcze punkt widokowy na dolinę. Następnie wchodzimy już w granicę lasu, gdzie najstarsze bukowe drzewa żyją tutaj według naturalnego cyklu.
Krempna atrakcje – Ścieżka Przyrodnicza “Kiczera” Magurski Park Narodowy
3. Cerkiew w Krempnej
Największym zabytkiem podkarpackiej miejscowości Krempna jest cerkiew pw. św. Kosmy i Damiana. Ta dawna łemkowska świątynia została zbudowana w latach 1778-82. Po wysiedleniu Łemków z ziem Beskidu Niskiego w 1947 roku cerkiew została opuszczona przez grekokatolików. Wtedy też trafiła pod opiekę kościoła rzymskokatolickiego, dzięki temu przetrwała do dzisiejszych czasów w świetnym stanie.
Cerkiew składa się z 3 części babińca z wieżą, nawy i prezbiterium. Choć z zewnątrz świątynia wygląda na sporą, to jednak wnętrze jest niewielkie, gdyż nawę otacza dodatkowo chór w formie galerii. Zachował się tutaj piękny prawie 200 letni ikonostas. Warto też zwrócić uwagę na nietypowy feretron figurki Matki Bożej z prawdziwymi włosami.
4. Wieża na Desznickiej Górze – Magurski Park Narodowy i jego widokowe atrakcje
Jedną z najnowszych atrakcji w okolicy Magurskiego Parku Narodowego jest drewniana 25 metrowa wieża na Desznickiej Górze, która została otwarta w 2023 roku. Konstrukcja wznosi się nieopodal słowiańskiego grodziska we wsi Desznica. Do wieży możemy dostać się z parkingu na wzgórzu Koci Zamek. Trasa biegnie szutrową drogą po bezleśnym wzgórzu w otoczeniu pastwisk.
Dystans jaki mamy do pokonania z parkingu to zaledwie 1 km, a czas przejścia to około 20 minut. Z widokowego tarasu wieży na Desznicy roztacza się widok na Szczyty Beskidu Niskiego, Magurski Park Narodowy oraz Nowy Żmigród.
5. Magurski Wodospad
Magurski Wodospadu to imponujący 7 metrowy próg skalny, po którym z szumem spływa krystalicznie czysta woda. Wodospad swoją obecność zawdzięcza położonemu nieco wyżej źródełku. Co ciekawe, to największy wodospad w Beskidzie Niskim. Do wodospadu możemy dotrzeć w 25 minut szlakiem z miejscowości Folusz.
Warto jednak pamiętać o ważnej rzeczy, żeby oglądać spływającą wodę najlepiej tu przyjść wiosną po roztopach lub po opadach deszczu. W przeciwnym razie, na przykład podczas suchego i upalnego lata, zobaczycie jedynie wyschnięte skały, lub ledwo sączącą się strużkę wody.
6. Cerkiew Świątkowa Wielka
Zdecydowanie jedną z najpiękniejszych świątyń w Beskidzie Niskim jest cerkiew św. Michała Archanioła w miejscowości Świątkowa Wielka. Już z zewnątrz wyróżnia ją niebieski kolor, który jest symbolem nadziei oraz Maryi.
Co ciekawe, pierwotnie cerkiew stała już 450 lat temu, ale po drugiej stronie potoku. Jednak po jednej z powodzi cerkiew rozebrano i przeniesiono w bezpieczniejsze miejsce. Obecna konstrukcja cerkwi pochodzi 1757 roku.
Warto zwrócić uwagę, że wnętrze świątyni jest dość mocno nachylone, podobnie jak chór. Ma to związek z osuwaniem się terenu pod cerkwią, co ciekawe, po dodatkowym zabezpieczeniu świątyni postanowiono już nie prostować ścian.
Dziś we wnętrzu cerkwi możemy podziwiać zjawiskowe polichromie. Większość malowideł jest zrobionych na płótnie i doklejonych do ścian cerkwi. Warto też zwrócić uwagę na dwie najcenniejsze ikony, czyli Ukrzyżowanie otoczone 20 mniejszymi ikonami oraz Sąd Ostateczny.
7. Ożenna – ścieżka przyrodnicza w Magurskim Parku Narodowym
Maleńka podkarpacka miejscowość Ożenna leży w gminie Krempna w środkowej części Beskidu Niskiego. Tuż za granicami Ożennej jest już Słowacja. Dziś w krajobrazie Ożennej dominują pastwiska z setkami pasących się na nich krów.
Jedną z najnowszych atrakcji Ożennej jest ścieżka przyrodnicza, która rozpoczyna się i kończy przy Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Ożennej. Trasa ścieżki przyrodniczej w Ożennej wyposażona jest w 15 edukacyjnych tablic. Na trasie odwiedzamy cerkwisko, czyli miejsce w jakim jeszcze do 1953 roku stała grekokatolicka cerkiew św. Bazylego Wielkiego i bardzo stary cmentarz łemkowski.
Tuż obok są jeszcze dwa cmentarze z czasów I wojny światowej, czyli cmentarz wojenny nr 1 i nr 3 w Ożennej. Spoczywa tutaj około 400 żołnierzy, którzy polegli w czasie I wojny światowej. Na trasie zobaczymy także żeremie bobra i punkt widokowy. W dawnej strażnicy granicznej funkcjonuje dziś Ośrodek Edukacji Ekologicznej. Można w nim chociażby wziąć udział w ciekawych warsztatach, to kolejne atrakcje jakie oferuje nam Magurski Park narodowy.
Trasa w pętli liczy 9,2 km, a na jej przejście potrzebujemy około 3 godz.
Ożenna w Beskidzie Niskim – szlak w Magurskim Parku Narodowym
8. Diabli Kamień – Magurski Park Narodowy
Spektakularnym miejscem w Magurskim Parku Narodowym jest Diabli Kamień. Tego głazu z pewnością nie pominiecie bez efektu zachwytu. Kamień liczy imponujące 15 metrów wysokości i w sumie składa się z 6 bloków skalnych. Każdy z nich oddzielają ciekawe i szerokie szczeliny. Skąd taka potężna skała znalazła się pośrodku lasu?
Według geologów nich miliony lat temu na tym terenie było morze, a na jego dnie osadzały się szczątki zwierząt oraz piasek. Kiedy morze ustąpiło skała wyłoniła się na powierzchnię, a wiatr, mróz i deszcz nadały jej nowy kształt.
Choć miejscowa legenda mówi całkiem co innego. Kamień przywlókł tutaj sam diabeł, który chciał nim zniszczyć kościół w miejscowości Cieklin. Jednak nie wyrobił się przed wschodem słońca, jego czarcia moc ustała, a głaz runął w gęsty las. Magurski Park Narodowy skrywa w sobie również takie ciekawe atrakcje.
9. Wieża widokowa Ferdel
Tuż pod szczytem góry Ferdel (648 m n.p.m.) mamy okazję wspiąć się na wysoką 25 metrową drewnianą wieżę widokową. Szlaki Magurskiego Parku Narodowego są zalesione, więc dzięki wieży możemy podziwiać piękne widoki. Dlaczego wieża nie stoi na samym szczycie wzgórza Ferdel? Bo tam znajduje się specjalny obszar, na jakim żyją chronione tutaj Orliki, które są zresztą symbolem w logo Magurskiego Parku Narodowego.
Jak dojść na Ferdel? Na szczyt prowadzi ścieżka przyrodnicza Buczynowa, która biegnie częścią pasma Magury Wątkowskiej. Zaczyna się i kończy w miejscowości Wapienne, czyli najmniejszym uzdrowisku w Polsce.
Trasa w pętli liczy 5,2 km, a na jej przejście potrzebujemy około 1h 45 minut.
Wapienne – najmniejsze uzdrowisko w Polsce
10. Cerkiew Świątkowa Mała
Cerkiew pw. św. Michała Archanioła ze Świątkowej Małej pochodzi z 1762 roku. To niezwykły zabytek Beskidu Niskiego, który obecnie służy jako kościół katolicki parafii w Desznicy. Niestety po opuszczeniu cerkwi przez grekokatolików znaczna część jej wyposażenia została skradziona.
Dziś możemy oglądać jej niezwykle bogate wnętrze uzupełnione między innymi ikonami ze zniszczonej cerkwi na Rozstajem, które zawisły na ścianach bocznych cerkwi. Na szczególną uwagę zasługuje ikona Sąd Ostateczny z 1652 roku, a także prawie 400 letnia ikona Wóz Ognisty.
11. Zabytkowa chyża łemkowska w Olchowcu
W niewielkiej miejscowości Olchowiec leży tuż na granicy Magurskiego Parku Narodowego. Warto tu zajrzeć by odwiedzić zabytkową łemkowska chyżę, w której dziś mieści się Muzeum Kultury Łemkowskiej. Przed laty doliny Beskidu Niskiego były usiane dziesiątkami tego typu tradycyjnymi domami, jednak po przymusowych akcjach wysiedleń większość chyż spłonęła.
Chyża w Olchowcu składa się z 2 części, czyli izb mieszkalnych i pomieszczeń gospodarczych ze stajniami, które były w jednym budynku. Dziś we wnętrzu chyży możemy zobaczyć dawne przedmioty codziennego użytku, łemkowskie stroje, czy też miniaturowe cerkwie wykonane z drewna. Chyżę w Olchowcu możemy zwiedzać bezpłatnie.
12. Magurski Park Narodowy – najciekawsze ścieżki przyrodnicze
- Ścieżka edukacyjna Folusz to jedna z najciekawszych tras dla dzieci w Magurskim Parku Narodowym. Szlak liczy w pętli 5,3 km, a na jego przejście potrzebujemy około 2h 30 minut. Na ścieżce ustawionych jest 12 ciekawych edukacyjnych przystanków, docieramy też do Diablego Kamienia i Magurskiego Wodospadu.
Magurski Park Narodowy – niesamowita ścieżka przyrodnicza Folusz
- Ścieżka przyrodnicza Hałbów – Kamień zaczyna się w Krempnej przy multimedialnym muzeum. Szlak w pętli liczy 10,4 km, a na trasie ustawionych jest 18 edukacyjnych tablic. Po drodze docieramy na cmentarz z czasów I wojny światowej, punkt widokowy pod Przełęczą Hałbowską oraz mogiłę Żydowską. Do Krempnej wracamy ścieżką przez obszar ochrony ścisłej Kamień, rumowisko skalne, aż do cerkwi w Krempnej. Czas przejścia trasy to około 3 godz.
- Ścieżka przyrodniczo – kulturowa Świerzowa Ruska biegnie wzdłuż potoku Świerzówka, pomiędzy wsią Świątkowa Wielka, a Przełęczą Majdan. Szlak liczy 4 km w jedną stronę, po drodze poznajemy historię nieistniejącej już łemkowskiej wsi Świerzowa Ruska. dzięki 8 tablicom poznajemy zwyczaje i obrzędy jej mieszkańców oraz procesy przyrody, jakie zaszły w dolinie po jej opuszczeniu przez ludzi.
- Ścieżka przyrodniczo – historyczna Olchowiec to najdłuższa ścieżka Magurskiego Parku Narodowego, która liczy 11,5 km. Trasa zaczyna się i kończy w miejscowości Olchowiec, po drodze mijamy 15 przystanków z edukacyjnymi tablicami. Szlak prowadzi do szczytu Baranie 754 m n.p.m. i częściowo biegnie granicą ze Słowacją. Oprócz przyrodniczych ciekawostek na trasie poznajemy również o działaniach wojennych w 1944 roku oraz późniejszych losach mieszkańców Olchowca.
13. Cerkiew Kotań
Kolejną niezwykłą cerkwią, którą otacza Magurski Park Narodowy jest cerkiew w Kotani. To dawna łemkowska cerkiew grekokatolicka pw. św. Kosmy i Damiana. Kościół leży na niewielkim wzniesieniu ponad doliną, otoczony jest przez drewniany płot i sąsiedni cmentarz. Dodatkowo tuż przy cerkwi jest niewielkie lapidarium, czyli zbiór zabytkowych drewnianych krzyży przydrożnych i nagrobków, jakie trafiły tutaj z okolicznych wsi.
Cerkiew liczy już prawie 250 lat, jednak po opuszczeniu jej przez Łemków przez wiele lat niszczała. Dopiero w 1962 roku doczekała się generalnego remontu. Dziś jest to kościół katolicki, z dawnego wyposażenia wciąż zostało kilkanaście ikon nad wejściem do prezbiterium.
14. Szlaki rowerowe Magurskiego Parku Narodowego
Magurski Park Narodowy zdecydowanie świetnie zwiedza się na rowerze. Do wyboru mamy tutaj specjalnie dedykowane trasy, które prowadzą po najciekawszych atrakcjach parku.
- Niezwykle popularny jest czerwony szlak rowerowy “Na styku kultur” Nowy Żmigród – Ożenna, jaki prowadzi przez Walik, Jaworze, Desznicę, Świątkową Wielką i Małą, Rozstajne, Grab do Ożennej. Wracamy trasą przez Żydowskie i Krempną do Nowego Żmigrodu. Trasa w pętli liczy 60 km.
- Ciekawy jest również żółty szlak rowerowy przez Bodaki, Bartne, Wołowiec i Nieznajową do Radocyny. Trasa liczy 23,5 km. Natomiast pętle możemy zakończyć wracając przez Czarne i Krzywą.
15. Najciekawsze szlaki piesze w Magurskim Parku Narodowym
Szlaki piesze w Magurskim Parku Narodowym należą w większości do długodystansowych tras. Dlatego na krótsze kilkugodzinne spacery w pętli z dziećmi najlepiej wybrać jedną ze ścieżek przyrodniczych.
- Na całodzienną wędrówkę po szlakach Magurskiego Parku Narodowego warto się wybrać do rezerwatu Kornuty oraz na Magurę Wątkowską i najwyższy szczyt Magurskiego Parku Narodowego, jakim jest Wątkowa 845 m n.p.m. Szlak najwygodniej zacząć w miejscowości Folusz, a trasę dodatkowo można wydłużyć zahaczając o wieżę widokową na szczycie Ferdel. Dodatkowo możemy również odwiedzić Magurski Wodospad. Szlak w pętli liczy 22 km, a na jego przejście potrzeba około 7 godzin.
- Przez Magurski Park Narodowy przebiega również Główny Szlak Beskidzki, który biegnie tutaj granicą ze Słowacją. Na obszarze parku biegnie od Ożennej przez szczyty Szczob i Baranie w kierunku Barwinka.
Jeśli szukasz miejsca, w którym można złapać chwilę wytchnienia, gdzie możesz cieszyć się niezwykłym widokiem natury, a przy tym chłonąć niewiarygodne historie w otoczeniu pięknych zabytków to zdecydowanie Beskid Niski jest idealnym miejscem.
Magurski Park Narodowy odkrywa przed nami swoje najpiękniejsze oblicze o każdej porze roku, przepełnione ciszą doliny opowiadają nam historie o Łemkach, którzy na zawsze opuścili te ziemie, a miejscowe cerkwie są niezwykłym skarbem. Czy warto odwiedzić Magurski Park Narodowy? Zdecydowanie tak, my wracamy tutaj co roku jesienią by cieszyć się niezwykłym spektaklem barw, jaki serwują nam buczynowe lasy.
Plan Wypadu do Magurskiego Parku Narodowego
