Urocza zabytkowa starówka, zachwycająca multimedialna wystawa Podziemny Olkusz i zjawiskowy zamek Rabsztyn, to atrakcje, jakimi szczyci się Srebrne Miasto. Jednak w Olkuszu odkryjemy również wielowiekową tradycję górnictwa, nieszablonowe muzea i mnóstwo przyrodniczych szlaków, idealnych do poznawania atrakcji Jury.
Olkusz to niewielkie niespełna 40-tysięczne miasto Małopolski, które leży w sercu Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Otoczony jurajskimi skałami o niezwykłych kształtach, zielonymi lasami i zamkami szlaku Orlich Gniazd, odkrywa przed nami niezwykłe losy Srebrnego Miasta. Historia Olkusza od lat związana była z wydobyciem srebra i rud ołowiu, które pozyskiwano tutaj już ponad 850 lat temu.
Przez lata miasto wciąż się rozwijało i choć dziś nie funkcjonuje już żadna z kopalń, to jednak ich historia jest wciąż żywa. Olkusz kusi swoimi nowoczesnymi atrakcjami, jak zaskakujący Szlak Gwarków idealny do rodzinnego zwiedzania miasta, czy ciekawa multimedialna ekspozycja w podziemiach rynku, dzięki której w nowoczesny sposób odkryjemy historię miasta. Górnictwo, zabytki, przyroda, czy zamki to tylko kilka z powodów dla których warto odwiedzić Olkusz.
Małopolska – 25 najciekawsze atrakcje, co warto zobaczyć, gdzie pojechać na jeden dzień, weekend i we dwoje?
Olkusz – dojazd i parkingi
Miasto Olkusz leży na trasie między Krakowem, a Katowicami przy drodze nr 94. Zarówno ze stolicy Małopolski jak i Śląska do Srebrnego Miasta mamy zaledwie 40 km. Jeśli wybierasz się tutaj swoim samochodem to możesz zaparkować na rynku w samym centrum, jednak miejsca parkingowe są płatne. Bezpłatny parking znajdziesz przy ulicy Mickiewicza, skąd do rynku jest zaledwie 400 m.
Mapa atrakcji Olkusza, znajdziesz na niej najciekawsze atrakcje i zabytki, jakie koniecznie trzeba zobaczyć w Srebrnym Mieście. Zaznaczyliśmy na niej również polecane restauracje i kawiarnie oraz bezpłatny parking.
1. Rynek w Olkuszu
Zwiedzanie Olkusza najlepiej rozpocząć od jego serca, czyli prostokątnego rynku, który otaczają niewysokie, eleganckie kamieniczki. Wprawne oko wypatrzy na ich ścianach niewielkie kamienne herby olkuskich mieszczan zwane gmerkami. Co ciekawe, niektóre z kamienic mają potężne 3 kondygnacyjne piwnice.
Wokół starówki możemy spotkać 18 figur olkuskich gwarków, czyli górników, którzy oprowadzają turystów po najciekawszych zakątkach swojego miasta, a przy okazji tworzą Szlak Olkuskich Gwarków. Kiedyś na środku rynku stał ratusz, niestety został rozebrany. Dziś zobaczymy tylko niewielki zarys jego murów, jednak to co znajdziemy pod płytą rynku jest niezwykłym skarbem Olkusza. W odrestaurowanych piwnicach ratusza mieści się dziś jedna z najnowszych atrakcji miasta, czyli multimedialna wystawa Podziemny Olkusz.
2. Olkusz – Srebrny Szlak Gwarków
Jeśli lubisz nowoczesny sposób zwiedzania to polecamy ruszyć na odkrywanie atrakcji Olkusza Srebrnym Szlakiem Gwarków. Wokół starówki znajdziesz 18 niewielkich figur odlanych z brązu. Każda z nich przedstawia olkuskiego górnika, czyli gwarka, który opowiada nam ciekawą historię miejsca, przed jakim się znajdujemy.
Warto pobrać na telefon bezpłatną aplikację “Olkusz – Szlakiem Gwarków”. Audioprzewodnik oprowadzi nas w ciekawy sposób po 21 najciekawszych miejscach Srebrnego Miasta. Dostępna jest również zabawna wersja dla dzieci, przepełniona intrygującymi legendami.
Przez miasto prowadzą nas również umieszczone w chodniku trojaki, czyli wybijane kiedyś w Olkuszu monety. W Centrum informacji Turystycznej, które mieści się na rynku dostaniecie ciekawy quest nie tylko dla najmłodszych, za jego rozwiązanie można dostać drobny upominek.
3. Podziemny Olkusz – nowoczesna atrakcja
Najnowocześniejszą atrakcją Srebrnego Miasta jest ekspozycja multimedialna Podziemny Olkusz. Wystawa podzielona jest na dwie części, pierwsza z nich znajduje się w piwnicach ratusza. Spacerując kilka metrów pod rynkiem odkrywamy historię miasta, które rozkwitło za sprawą srebra i ołowiu.
Do obejrzenia mamy kilka filmów, zobaczymy też makietę Olkusza z czasów jego największej świetności, trójwymiarowy model ratusza, czy izbę tortur w dawnym więzieniu. A wiele ciekawostek odkryjemy na interaktywnych stanowiskach.
Druga część ekspozycji mieści się w podziemiach dawnego starostwa, czyli siedzibie władz górniczych. Tutaj poznamy historię rozwoju olkuskich kopalni na przestrzeni wieków. Możemy też dotknąć urządzeń, które górnicy wykorzystali w swoich pracach.
Na wystawie zobaczymy jak wyglądała pracownia monet, czyli mennica. Sami również możemy spróbować wybić olkuskiego trojaka. Za pomocą dźwigni sprawdzimy też ciężar ołowiu. Niezwykłe wrażenie w podziemnej ekspozycji robi srebrna komnata z repliką krzyża olkuskich gwarków.
Muzeum możemy zwiedzać w dniach wtorek-niedziela od 9:00 do 18:00. Ile kosztuje bilet wstępu na wystawę Podziemny Olkusz? Cennik wygląda następująco: 20 zł bilet normalny, 15 zł bilet ulgowy. Warto dodatkowo wypożyczyć audioprzewodnik po wystawie, jego koszt wynosi 7 zł. Zwiedzanie muzeum trwa około 1,5 h.
4. Bazylika św. Andrzeja w Olkuszu
Jednym z najstarszych zabytków Olkusza jest bazylika św. Andrzeja, której niezwykła sylwetka dominuje nad miastem. Kościół liczy już ponad 700 lat, a mimo to wciąż zachwyca. Perełką w świątyni są późnorenesansowe organy. Jako nieliczne w Europie zachowały swój oryginalny mechanizm i nietypowy dźwięk, który wybrzmiewa z 1776 piszczałek. Wyjątkowo prezentuje się również Poliptyk Olkuski oraz gotycki ołtarz.
W kościele ciekawie prezentuje się także gotycka chrzcielnica odlana z olkuskiego ołowiu, natomiast w bocznej kaplicy mamy okazję zobaczyć 1,5 m srebrny Krzyż Olkuskich Gwarków.
Wnętrze bazyliki jest bardzo okazałe, pięknie zdobiona ambona, pozłacane ołtarze boczne, drewniane stalle i freski tworzą niezwykły klimat świątyni. Dodatkowo potężne filary nawy głównej zostały już współcześnie ozdobione wizerunkami świętych w połączeniu z geometrycznymi wzorami.
5. Muzeum Regionalne PTTK w Olkuszu
Na olkuskim rynku w zabytkowej kamienicy Batorówka już od ponad 100 lat mieści się Muzeum Regionalne PTTK, czyli jedno z najstarszych tego typu miejsc w Polsce. W zbiorach muzeum możemy zobaczyć między innymi katowski miecz, kamienny herb Olkusza, czy zabytkowe narzędzia górnicze. Natomiast w części etnograficznej odkryjemy plecione z korzeni sosny kosze, słomiane buty i mnóstwo przedmiotów, które odeszły już w zapomnienie.
Muzeum możemy zwiedzać od wtorku do niedzieli w godzinach 10:00-14:00. Bilet normalny kosztuje 12 zł, a ulgowy 8 zł. Zwiedzanie trwa około 30 minut.
6. Muzeum Minerałów w Olkuszu
To niesamowite, jakie dzieła sztuki potrafi stworzyć natura! Jej niezwykłe skarby możemy podziwiać w Muzeum Minerałów w Olkuszu. Zobaczymy tutaj kilka tysięcy minerałów, które pochodzą z terenów Jury Krakowsko-Częstochowskiej. W kolekcji odkryjemy skały jakie liczą już miliony lat i odciśnięte na nich ślady amonitów, gąbek, czy koralowców.
W Muzeum Minerałów zobaczymy również nietypową skałę, czyli zlepieniec parczewski, z którego stworzone zostały chociażby mury obronne Olkusza. Są tu również minerały wydobywane w olkuskich kopalniach. Najpiękniej prezentują się szczotki kalcytowe, czy kryształy galeny. Niezwykle ciekawie wyglądają też wyroby jubilerskie z ołowiu, lub rud cynku.
Muzeum Minerałów w Olkuszu jest czynne od wtorku do soboty w godzinach 9:00-16:30. Bilet normalny kosztuje 5 zł, a ulgowy 3 zł. Zwiedzanie trwa około 30 minut.
7. Muzeum Afrykanistyczne w Olkuszu
Kolejną ciekawą atrakcją Olkusza jest jedno z największych w Polsce olkuskie Muzeum Afrykanistyczne. Już od ponad 50 lat muzeum prezentuje niezwykłą historię Czarnego Lądu. Powstało dzięki darom przekazanym przez Bogdana Szczygła, lekarza, pisarza i założyciela placówki, który w Afryce mieszkał kilkanaście lat.
Na wystawach Muzeum Afrykanistycznego mamy okazję obejrzeć wyjątkowe przedmioty, talizmany wykorzystywane podczas obrzędów, piękną biżuterię z kości słoniowej, amulety, misternie rzeźbione fajki, instrumenty muzyczne, czy maski.
Zobaczymy tu również jak wyglądał obóz plemion koczowniczych, które przemierzały gorące piaski Sahary. Niezwykle prezentują się obrazy, jakie trafiły do muzeum z kolekcji Anny i Leona Kubarskich. Najciekawsze dzieła stworzone są z wyciętych skrzydeł motyli oraz z liści bananowca.
Muzeum Afrykanistyczne w Olkuszu możemy zwiedzać od wtorku do soboty w godzinach 9:00-16:30. Bilet normalny kosztuje 10 zł, a ulgowy 6 zł. Zwiedzanie trwa około 40 minut.
8. Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego
Mało kto wie, że właśnie w Olkuszu urodził się i mieszkał niezwykły artysta zwany “Michałem Aniołem wikliny”, czyli Władysław Wołkowski. Ten nieszablonowy mistrz tworzył niezwykłe dzieła sztuki z wikliny. Oryginalne meble, wiklinowe portrety, pejzaże, czy wizerunki bóstw.
Zdecydowanie Wołkowski był prekursorem nowoczesnego designu, a jego prace zostały docenione chociażby na wystawie w Paryżu, Londynie, czy Nowym Jorku. Najciekawsze dzieła możemy oglądać z zabytkowym XIX wiecznym dworku Machnickich.
Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego możemy zwiedzać od wtorku do soboty w godzinach 9:00-16:30. Bilet wstępu kosztuje 10 zł dla dorosłych, 6 zł dla dzieci.
9. Silver Park Olkusz
Jeśli lubisz przyjemnie spędzać czas na świeżym powietrzu, a przy okazji chcesz poznać nieco górniczych ciekawostek Olkusza to odwiedź Silver Park. Ten rekreacyjny teren powstał na terenie byłej kopalni galmanu “Józef”.
Jego współczesną atrakcją jest skansen potężnych górniczych maszyn, które kiedyś pracowały w olkuskich kopalniach. Park jest również zielonym terenem rekreacji z placem zabaw dla dzieci i nowoczesnym skateparkiem.
10. Zamek Rabsztyn
Zaledwie 3 km od centrum Olkusza możemy zwiedzić jeden z ciekawszych zamków na Szlaku Orlich Gniazd. Zamek Rabsztyn to przepiękna twierdza zbudowana na wysokiej wapiennej skale. Jego burzliwa historia liczy już 8 wieków. Przez lata zmieniał zarówno właścicieli, jak i swój wygląd, a z przygranicznej strażnicy stał się eleganckim pałacem z komnatami.
Choć czasy wojen nie były łaskawe dla Rabsztyna, to jednak dziś wciąż możemy odkryć jego historię. Warto zajrzeć w tajemnicze zakamarki zamkowych murów i wdrapać się na genialne punkty widokowe. Obecnie zamek Rabsztyn jest również przyjemną strefą rekreacji oraz miejscem ciekawych wydarzeń, malarskich plenerów, turniejów rycerskich i święta Jury. Więcej ciekawostek o zamku poznasz w osobnym wpisie.
Zamek Rabsztyn – zwiedzanie atrakcji Szlaku Orlich Gniazd
11. Rezerwat Pazurek koło Rabsztyna
Zaledwie 4 km na północ od Rabsztyna możemy dodatkowo odwiedzić ciekawą przyrodniczą atrakcję Jury, czyli rezerwat Pazurek. Tuż przy głównej drodze jest bezpłatny leśny parking, z którego możemy wyruszyć na spacer po ścieżce przyrodniczej. Pętelka liczy łącznie 6,5 km.
Na trasie spotkamy 12 tablic z przyrodniczymi ciekawostkami. Szlak nie jest wymagający, spacerujemy tutaj wśród prastarej buczyny, która jesienią nabiera złotych barw. Natomiast wiosną zobaczymy tu zielony dywan czosnku niedźwiedziego, zawilców i przebiśniegów.
Duże wrażenie w rezerwacie Pazurek są wyrastające z leśnych zakamarków potężne pionowe skały o niezwykłych formach i kształtach. Zubowe Skały tworzą skalny labirynt. To idealny szlak na 2-3 godzinny spacer dla całych rodzin. Co więcej, można tu spacerować również z psem.
Olkusz to jedno z ciekawszych miast na Jurze. Jego atrakcje przypadną do gustu zarówno wielbicielom zabytków, pasjonatom przyrody, jak i koneserom sztuki. To świetny kierunek na zwiedzanie dla całych rodzin oraz osób przemierzających rowerem Szlak Orlich Gniazd. Miasto Srebra odkrywa przed nami swoją wielowiekową historię górnictwa, którą poznajemy w nowoczesnym wydaniu.
Plan wypadu do Olkusza
Dojazd: droga nr 94 kierunek Kraków – Katowice
Parking: bezpłatny parking przy ul. Mickiewicza w Olkuszu
Bilety wstępów:
- Podziemny Olkusz – 20 zł bilet normalny, 15 zł bilet ulgowy
- Muzeum Regionalne PTTK w Olkuszu – 12 zł bilet normalny, 8 zł bilet ulgowy
- Muzeum Minerałów – 5 zł bilet normalny, 3 zł bilet ulgowy
- Olkuskie Muzeum Afrykanistyczne – 10 zł bilet normalny, 6 zł bilet ulgowy
- Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego – 10 zł bilet normalny, 6 zł bilet ulgowy
- Zamek Rabsztyn – 18 zł/os bilet normalny, 12 zł/os bilet ulgowy
Czas zwiedzania atrakcji Olkusza: minimum 1 dzień, najlepiej cały weekend
Nasz autorski przewodnik