Góry Świętokrzyskie to niezwykle czarująca kraina południowej Polski, w której znajdziemy przyjemne górskie szlaki, świetne atrakcje dla dzieci oraz owiane tajemniczymi legendami szczyty wzgórz. Świętokrzyskie to idealny kierunek na przemierzanie ścieżek prastarej Puszczy Jodłowej, możemy tu też poznać historię największych gołoborzy w naszym kraju i dodatkowo odwiedzić najstarsze sanktuarium Polski.
Jeśli szukasz pomysłu na ciekawy weekendowy wypad, albo kilkudniową podróż we dwoje lub z całą rodziną, to zdecydowanie możemy Ci polecić Góry Świętokrzyskie. Znajdziesz tutaj nie tylko ciekawe atrakcje dla dzieci, ale i genialne widokowe punkty i zaciszne miejsca, w których złapiesz głębszy oddech.
Co warto zobaczyć w Górach Świętokrzyskich? Przygotowaliśmy listę najciekawszych i bardzo różnorodnych atrakcji, które koniecznie trzeba zobaczyć. W naszym zestawieniu nie zabrakło wyjątkowych szlaków w Świętokrzyskim Parku Narodowym, jak chociażby na najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich, czyli Łysicę, owiany legendami Święty Krzyż, czy zaciszne rozlewiska z kładkami na Łąkach Miłości.
Wielowiekową historię poznasz w jednym z kilku ciekawych muzeów, lub odwiedzając ruiny zamków, a najmłodszych turystów możesz zabrać w podróż dookoła świata w parku miniatur, czy galerii minerałów.
Świętokrzyskie możemy zwiedzać również przez żołądek, kosztując pysznych regionalnych smakołyków, jak chociażby słynnej zalewajki. Ciekawych atrakcji i dobrej zabawy w Górach Świętokrzyskich naprawdę nie brakuje, dlatego stworzyliśmy specjalnie poglądową mapę, na której znajdziesz wszystkie godne uwagi miejsca i polecane restauracje.
Góry Świętokrzyskie atrakcje – mapa
1. Święty Krzyż – najstarsze sanktuarium w Polsce, największy zabytek Gór Świętokrzyskich
Już od pradawnych lat Łysa Góra, znana także jako Łysiec była miejscem pogańskiego kultu religijnego. Jednak 10 wieków temu na szczycie wzgórza powstaje klasztor, którym dziś opiekują się misjonarze oblaci. Najcenniejsze są tutaj relikwie Drzewa Krzyża Świętego, jakie możemy zobaczyć w pięknie ozdobionej freskami kaplicy Oleśnickich.
Co jeszcze warto zobaczyć na Świętym Krzyżu? Na terenie klasztoru można zajrzeć bezpłatnie do niewielkiego Muzeum Misyjnego. Znajdziemy w nim mnóstwo pamiątek z wypraw zakonników do Afryki, Azji, czy Ameryki.
Natomiast w podziemiach klasztoru warto dodatkowo odwiedzić krypty, w których spoczywają benedyktyni. Jedną z największych atrakcji na Świętym Krzyżu jest wejście na 35 metrowy taras wieży widokowej, która serwuje nam jeden z najpiękniejszych widoków w Górach Świętokrzyskich.
Święty Krzyż – szlak na Łysą Górę, klasztor w Górach Świętokrzyskich
2. Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego
Również na Świętym Krzyżu w budynkach klasztoru możemy zwiedzić Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Odkrywamy tutaj historię osadników, którzy zajmowali się w Górach Świętokrzyskich hutnictwem żelaza i szkła. Poznajemy też etapy ochrony przyrody przez park narodowy, jaki powstał ponad 70 lat temu. Duże wrażenie robią modele wymarłych zwierząt, które miliony lat temu zamieszkiwały te ziemie.
Dodatkowo w muzeum podglądamy tajemnicze zakamarki lasu i jego mieszkańców, czyli wilków, jeleni, czy dzików. Poznajemy przyrodnicze skarby Puszczy Jodłowej i wyjątkowe gołoborza. Ciekawa jest wystawa poświęcona martwemu drewnu, które jest pożywieniem wielu istot, jakie dostrzeżemy jedynie w dużym powiększeniu pod lupą.
3. Platforma widokowa na gołoborza – przyrodniczy skarb Gór Świętokrzyskich
Niezwykłym przyrodniczym skarbem Gór Świętokrzyskich są gołoborza. Największe z nich o powierzchni 3,84 ha możemy obserwować z platformy widokowej pod szczytem Łysej Góry. To największe w Polsce skalne rumowisko tworzą nietypowe skały, które kształtem przypominają rombościany.
Szczyt Łysej Góry związany jest również z legendami, między innymi z odbywającymi się tutaj sabatami czarownic. Co ciekawe, wciąż możemy zobaczyć usypany z kamieni gołoborzy wał. Jest długi na 1,5 metra i osiąga nawet 2 metry wysokości. Łysa Góra poświęcona była trzem czczonym tu pogańskim bóstwom, zwanym Łada, Boda i Leli.
4. Osada Średniowieczna w Hucie Szklanej – co warto obejrzeć w Górach Świętokrzyskich?
Co jeszcze ciekawego można zobaczyć w Górach Świętokrzyskich? Zdecydowanie warto odwiedzić Średniowieczną Osadę w Hucie Szklanej. Przekraczając próg drewnianej bramy cofamy się w czasie aż o kilka wieków. Zaglądając w tajemnicze zakamarki drewnianych chat spotykamy ich mieszkańców, odkrywamy największe tajniki pracy kowala, garncarza, szewca, czy zielarki. Przy okazji również sami możemy spróbować swoich sił w pracach i obrzędach słowiańskich ludów.
Średniowieczna Osada w Hucie Szklanej – zwiedzanie atrakcji Gór Świętokrzyskich
5. Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego w Nowej Słupi
W świętokrzyskiej miejscowości Nowa Słupia mamy okazję zwiedzić nowoczesne Muzeum Starożytnego Hutnictwa. Odkrywając multimedialne wystawy poznajemy jak funkcjonował jeden z najstarszych zakładów metalurgicznych Europy, który działał w Górach Świętokrzyskich już ponad 2000 lat temu.
Dziś zarówno pasjonującą historię hutników, jak i zasady funkcjonowania prymitywnych pieców dymarskich możemy poznać odwiedzając Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego w Nowej Słupi, które jest świetną atrakcją Gór Świętokrzyskich. Jak się okazuje, jego lokalizacja wcale nie jest przypadkowa, bo stoi dokładnie w miejscu, w jakim istniało wielkie piecowisko, a jego ślady zobaczymy na ekspozycji.
Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego w Nowej Słupi
6. Łysica szlak na najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich – gdzie pojechać na weekend?
Najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich, czyli Łysica liczy 614 m n.p.m. Łysica jest chętnie zdobywanym szczytem, dlatego, że szlak nie jest wymagający, a przejście go w dwie strony zajmuje około 1,5 godz. Niezwykle ciekawym miejscem, jakie mijamy wędrując szlakiem na Łysicę jest źródełko i kapliczka św. Franciszka. Co ciekawe, woda w źródełku nigdy nie zamarza, a według wierzeń ma również moc uzdrawiania.
Spacer przez lasy Gór Świętokrzyskich uatrakcyjniają nam tablice edukacyjne ścieżki przyrodniczej. Dzięki nim zmierzając na Łysicę możemy dowiedzieć się wielu ciekawostek i dodatkowo zaciekawić nimi dzieci. Szlak na Łysicę prowadzi nas częściowo drewnianymi kładkami, a im wyżej wchodzimy, tym więcej na szlaku pojawia się wielkich bloków skalnych. Na szczycie mamy okazję zobaczyć drugie największe gołoborze w Polsce.
Góry Świętokrzyskie – szlak na Łysicę i Święty Krzyż
Najciekawsze szlaki Gór Świętokrzyskich – łatwe trasy
Więcej informacji o szlakach w Świętokrzyskim Parku Narodowym i w Górach Świętokrzyskich znajdziesz w osobnym wpisie. Stworzyliśmy listę 8 najciekawszych tras z uroczymi kładkami na Łąkach Miłości, rowerową trasą nasypem kolejki wąskotorowej, czy pięknym szlakiem na Bukową Górę.
Góry Świętokrzyskie – najciekawsze szlaki, 8 świetnych tras
7. Klasztor w Świętej Katarzynie – gdzie najlepiej zatrzymać się w Górach Świętokrzyskich?
Święta Katarzyna to niewielka miejscowość na trasie Kielce-Bodzentyn, a jej najstarszym zabytkiem jest klasztor Sióstr Bernardynek, wcześniej Bernardynów. Historia klasztoru sięga aż 700 lat wstecz, dlatego warto choć na chwilę zajrzeć do jego wnętrza. W przyklasztornym kościele znajdowała się kiedyś cudowna figura św. Katarzyny Aleksandryjskiej, która do dziś jest patronką świątyni.
Losy klasztoru były bardzo burzliwe, często nawiedzały go pożary, pewien czas był również więzieniem. Dziś jest to klasztor klauzurowy, czyli zamknięty, w którym mieszka kilka sióstr. Mimo to możemy wejść na jego krużganki oraz do niewielkiego kościoła. Warto się tu zatrzymać choć na chwilę i poznać niezwykłe atrakcje Świętej Katarzyny, z których również słyną Góry Świętokrzyskie.
8. Kapliczka Żeromskiego – ciekawa atrakcja z nutą historii
W Świętej Katarzynie, tuż przy szlaku na Łysicę znajdziemy ukrytą w lesie grobową kapliczkę Janikowskich, która liczy już 200 lat. Na wewnętrznej ścianie tej malutkiej kapliczki znajdziemy wyryty w tynku podpis z dnia 2.08.1828 roku. Jak się okazuje wydłubał go sam Stefan Żeromski wraz ze swoim szkolnym kolegą Janem Strożeckim.
Choć taki występek możemy nazwać wandalizmem, to jednak historyczne graffiti Żeromskiego jest dziś objęte szczególną ochroną. Przed kapliczką są dwie mogiły, na jednej widnieje data 1939-45, natomiast druga to grób powstańca z 1863 roku, jego śmierć Stefan Żeromski opisał w książce “Syzyfowe prace”.
9. Muzeum Minerałów i Skamieniałości w Świętej Katarzynie – fajna atrakcja w świętokrzyskiem
Galeria minerałów i skamieniałości w Świętej Katarzynie to zdecydowanie warta poznania atrakcja Gór Świętokrzyskich. To tutaj u podnóża Łysicy możemy zajrzeć w zjawiskowe progi kolorowego świata minerałów. Ta prywatna kolekcja powstała 20 lat temu.
Na wystawach znajdziemy ponad tysiąc wyjątkowych i niezwykle barwnych minerałów. Szczególny zachwyt budzi 380 kg geoda z kryształami ametystu, 100 kg kryształ górski, czy też niezwykle rzadkie i drogocenne kamienie szlachetne z kryształem diamentu, rubinu oraz wyjątkowego krzemienia pasiastego, który jest unikatowym i regionalnym naszym “polskim diamentem”.
Muzeum Minerałów i Skamieniałości w Świętej Katarzynie
10. Zamek w Bodzentynie – historyczna atrakcja Gór Świętokrzyskich
Niewielkie świętokrzyskie miasteczko Bodzentyn słynęło od lat z targów końskich. Jednak jego największą atrakcją są ruiny XIV wieczenego zamku biskupów krakowskich, które pełniły również funkcję eleganckiej rezydencji.
Niestety po wielu wojennych zawieruchach zamek popadł w ruinę i dziś możemy jedynie zobaczyć jego malownicze ruiny, które wznoszą się na wzgórzu. Natomiast tuż obok zamku możemy jeszcze zwiedzić gotycki kościół, czyli kolegiatę pw. Wniebowzięcia NPM i Św. Stanisława. W jego wnętrzu zobaczymy 400 letni tryptyk Bodzentyński.
11. Sabat Krajno – atrakcje dla dzieci w Górach Świętokrzyskich
Ciekawym i rozrywkowym miejscem Gór Świętokrzyskich jest zdecydowanie Sabat Krajno, czyli miejsce, w jakim wyruszymy w podróż dookoła świata. U podnóża Łysicy, na niewielkim wzgórzu usytuowany jest park rozrywki i park miniatur. To ciekawa atrakcja dla całych rodzin, jaką szczególnie uwielbiają dzieci.
Podążając aleją miniatur mamy okazję poznać jak wyglądają najważniejsze budynki i miejsca z całego świata. Zobaczymy tutaj między innymi Wieżę Eiffla, Statuę Wolności, operę w Sydney, plac św. Piotra w Watykanie, czy też wieżowce World Trade Center. Wszystkie miniatury są wiernymi kopiami w skali 1:25. Co więcej, możemy je również zwiedzać wieczorową porą. W Sabat Krajno działa również lunapark i park linowy, a zimą stacja narciarska. Natomiast w miejscowej karczmie możecie posmakować regionalnej kuchni z wyśmienitymi paluchami z jagodami.
12. Szklany Dom i dworek Żeromskiego w Ciekotach
Centrum Edukacji i Kultury „Szklany Dom” w Ciekotach to wyjątkowe miejsce na mapie województwa świętokrzyskiego i świetna atrakcja, jaką warto zobaczyć. Wchodząc do wyśnionego przez Żeromskiego szklanego domu mamy okazję w multimedialny sposób poznać historię życia pisarza. Dodatkowo możemy zajrzeć w progi zrekonstruowanego dworku, w jakim Stefan Żeromski spędził dzieciństwo. A to wszystko w otoczeniu malowniczych szczytów świętokrzyskich wzgórz oraz romantycznego zalewu w Ciekotach.
Dworek Żeromskich Ciekoty – Centrum Edukacji i Kultury Szklany Dom
13. Zalew Wilków i punkt widokowy w Krajnie
Zalew w Wilkowie to najpiękniej położony zbiornik wodny w Górach Świętokrzyskich. W wodach zalewu przegląda się nawet szczyt Łysicy. Ten zbiornik wodny zajmuje powierzchnię 10 ha i co ciekawe, możemy go obejść dookoła wygodnym deptakiem. Na miejscu jest również piaszczysta plaża z placem zabaw dla dzieci. Można też wypożyczyć sprzęt pływający i w upalne dni przyjemnie spędzić czas w Górach Świętokrzyskich, choć nad wodą.
Miejscem w Górach Świętokrzyskich, które jeszcze warto zobaczyć jest darmowy punkt widokowy w Krajnie. Przy niewielkiej zatoczce znajdziemy również zabytkową drewnianą kapliczkę Jezusa Miłosiernego, która liczy już ponad 100 lat. Pierwotnie stała na skraju Puszczy Jodłowej, jednak wraz z remontem drogi została przeniesiona na zbocze wsi Krajno Zagórz, skąd roztacza się piękna panorama na dolinę Wilkowską.
14. Park Świętokrzyskich Legend w Nowej Słupi – atrakcje dla dzieci
Jedną z najnowszych atrakcji Gór Świętokrzyskich jest multimedialne muzeum Park Świętokrzyskich Legend. Dlaczego warto tutaj przyjechać? Żeby poznać w nowoczesny sposób opowieści, które od wieków towarzyszą całemu regionowi. Stanąć oko w oko z mrocznymi postaciami, odkryć cudowną moc źródełka u podnóża Łysicy, czy poznać historię Emeryka. Park Legend to fajna atrakcja województwa świętokrzyskiego dla dzieci i dorosłych.
15. Mała Kadzielnia w Górnie
Jedną z nowszych atrakcji Gór Świętokrzyskich jest ścieżka przyrodnicza i punkt widokowy na terenie dawnego kamieniołomu w Górnie. Dziś nieczynna już kopalnia kruszywa zmieniła się w rekreacyjny teren z boiskiem sportowym i przyjemnym miejscem do odpoczynku.
Pionowe ściany wyrobiska są świetnym widokowym punktem na pasmo Łysogór. Na szczycie ustawione są również ławeczki i tablice z przyrodniczymi ciekawostkami. Mała Kadzielnia po zmroku nabiera niezwykłych barw za sprawą kolorowych iluminacji.
16. Zamek Chęciny – atrakcja dla całych rodzin
Na wysokim wzgórzu ponad miasteczkiem Chęciny wznosi się niczym okręt w chmurach królewski zamek. Gościli tutaj najznakomitsi królowie Polski, rezydowały tu również królewskie wdowy z królową Boną na czele. Wydawałoby się że zamek w Chęcinach jest twierdzą nie do zdobycia, jednak do dziś przetrwały tylko jego ruiny.
Wdrapując się na zamkowe wzgórze mamy okazję zajrzeć do królewskiego skarbca i mrocznego lochu, przymierzyć średniowieczną zbroję, czy też wejść na jedną z widokowych wież, skąd roztacza się genialna panorama na Góry Świętokrzyskie.
17. Rezerwat Kadzielnia Kielce – ciekawe atrakcje Gór Świętokrzyskich na weekend
Kielce są wyjątkowym miastem Polski, które na swoim obszarze ma aż 5 rezerwatów przyrody. Jak przystało na stolicę województwa świętokrzyskiego atrakcji tutaj nie brakuje, jednak miejscem szczególnie cennym przyrodniczo i turystycznie jest właśnie rezerwat Kadzielnia.
To dawne wyrobisko kamieniołomu dziś jest świetną atrakcją Gór Świętokrzyskich. Możemy tutaj wejść w tajemnicze labirynty jaskini na Kadzielni, zdobyć świetny punkt widokowy skąd rusza szalona tyrolka, albo wziąć udział w jednym z ciekawych plenerowych wydarzeń, jakie odbywają się w amfiteatrze Kadzielni. To zdecydowanie nieszablonowe miejsce, które warto zobaczyć.
18. Centrum Nauki Leonardo da Vinci i Dwór Starostów Chęcińskich
Zespół Parkowo-Pałacowy w Chęcińskim Podzamczu to idealne miejsce na romantyczny spacer wśród malowniczych włoskich ogrodów, a także alei starych lip. Odnowiony dwór starostów zamku w Chęcinach to piękny zabytek zbudowany w stylu włoskiej willi. Dziś jego wnętrza możemy zwiedzać z przewodnikiem, a przy okazji poznać liczącą ponad 350 lat historię.
Jednak równie ciekawym miejscem w Podzamczu jest interaktywne muzeum, czyli Centrum Nauki Leonarda da Vinci. W nowoczesny sposób możemy tu poznać najskrytsze tajniki ludzkiego organizmu i to przez zabawę. Zdecydowanie Podzamcze Chęcińskie to świetny kierunek na udany wypad w Góry Świętokrzyskie z niebanalnymi atrakcjami.
Centrum Nauki Leonardo da Vinci i Dwór Starostów Chęcińskich – atrakcje Podzamcza w Chęcinach
19. Zamek Krzyżtopór w Ujeździe – zjawiskowa atrakcja Gór Świętokrzyskich
Z dala od głównych dróg i szlaków, ukrywają się wśród świętokrzyskich wzgórz i pól uprawnych ruiny zamku Krzyżtopór. To miejsce jest jedną z ciekawszych atrakcji gór świętokrzyskich. Ruiny potężnego zamku Krzyżtopór wprawiają nas w zachwyt, a pełne tajemnic zamkowe legendy opowiadają o jego potędze i wyjątkowych wnętrzach.
Zamek Krzyżtopór to potężna magnacka siedziba bogatego rodu Ossolińskich, którzy byli jego włościanami. Ta niezwykła budowla swoim blaskiem i rozmachem miała przyćmić wszystkie inne zamki i pałace w Polsce i poza jej granicami. Co ciekawe do czasu budowy Wersalu był to największy pałac w Europie. Dziś przepełniony jest symboliką liczb ze swoimi 365 oknami, 52 komnatami, czy 12 salami balowymi.
Zamek Krzyżtopór – zjawiskowe ruiny zamku w województwie świętokrzyskim
20. Kuchnia Świętokrzyska – gdzie i co warto zjeść?
Jakie regionalne dania możemy skosztować w Górach Świętokrzyskich? Zdecydowanie koniecznie trzeba spróbować świętokrzyskiej zalewajki, czyli żurku podawanego z ziemniakami, grzybami i jajkiem. Ciekawym daniem są również pyzy zwane golasmai, czy też mięsne męcybuły.
A na deser warto delektować się smakiem ciasta z dyni oraz bakalii, czyli słynnego baniocka, wyśmienitych twarogowych paluchów z jagodami, czy najlepszych truskawkowych dżemów. Góry Świętokrzyskie to region, który obfituje w wyjątkowe smaki, a jego kulinarne atrakcje poznamy w regionalnych restauracjach i karczmach.
Góry Świętokrzyskie to niezwykle barwny region, a jego różnorodne atrakcje zdecydowanie przypadną do gustu każdemu. Znajdziemy tutaj zarówno piękne górskie szlaki, rezerwaty, jakie są przyrodniczymi perełkami, niezwykłe zabytki z zamkami, czy świątyniami oraz nowoczesne atrakcje, idealne dla dzieci. Ruszaj śmiało na podbój Gór Świętokrzyskich, tutejsze legendy z pewnością Cię oczarują.
Nasz autorski przewodnik
te dania wyglądają świętnie. Można prosić o konkretną nazwe restauracji?
Korzystaliśmy z kilku regionalnych restauracji: Karczma-Izba Dobrego Smaku w Hucie Szklanej, Smaczna Chatka w Świętej Katarzynie i Restauracja Magia Sabatu.