Z dala od głównych dróg i szlaków, ukrywają się wśród świętokrzyskich wzgórz i pól uprawnych ruiny zamku Krzyżtopór. To miejsce jest jedną z ciekawszych atrakcji województwa świętokrzyskiego. Ruiny potężnego zamku Krzyżtopór wprawiają nas w zachwyt, a pełne tajemnic zamkowe legendy opowiadają o jego potędze i wyjątkowych wnętrzach.
Zamek Krzyżtopór to potężna magnacka siedziba bogatego rodu Ossolińskich, którzy byli jego włościanami. Ta niezwykła budowla swoim blaskiem i rozmachem miała przyćmić wszystkie inne zamki i pałace w Polsce i poza jej granicami. Palazzo in fortezza to styl w jakim powstał zamek, a zatem miał służyć zarówno jako komfortowa rezydencja, jak i bezpieczna twierdza, którą trudno zdobyć.
Inicjatorem budowy zamku i zarazem jego pierwszym właścicielem był Krzysztof Ossoliński. Podczas wizyty w jednej z najwspanialszych włoskich rezydencji postanowił, że zbuduje dla siebie jeszcze piękniejszy zamek. Plan zrealizował dość szybko i w ten właśnie sposób już 400 lat temu na ziemiach Polski stanął wyjątkowy zamek Krzyżtopór. Co ciekawe do czasu budowy Wersalu był to największy pałac w Europie.
Zamek Krzyżtopór – dojazd, parking
Zamek Krzyżtopór leży w niewielkiej miejscowości Ujazd w województwie świętokrzyskim. Żeby dotrzeć do zamku trzeba kierować się drogą nr 758 od miejscowości Iwaniska lub Klimontów. Ruiny twierdzy leżą tuż przy głównej drodze. Na miejscu jest również bezpłatny parking dla samochodów osobowych i autokarów.
Zamek Krzyżtopór w Ujeździe – cennik, godziny otwarcia
Zamek Krzyżtopór możemy zwiedzać codziennie oprócz świąt, w miesiącach kwiecień – sierpień w godzinach 8:00-20:00, we wrześniu, październiku i marcu 8:00-18:00, natomiast od listopada do lutego 8:00-16:00.
Ile kosztuje bilet wstępu na zamek Krzyżtopór? Cennik wygląda następująco 18 zł dorośli 14 zł dzieci. Zamek zwiedzamy indywidualnie lub z przewodnikiem, koszt godzinnego spaceru dla grupy do 10 osób wynosi 60 zł. W każdą pierwszą niedzielę miesiąca można zwiedzać zamek z przewodnikiem za darmo, spacer zaczyna się o godzinie 13:00 oraz 14:00.
Ciekawą opcją jest również nocne zwiedzanie zamku z pochodniami, które odbywa się soboty od kwietnia do listopada. Koszt nocnego zwiedzania zamku to 35 zł/os.
Zwiedzanie zamku Krzyżtopór – trasy zwiedzania
Na zwiedzanie zamku Krzyżtopór w Ujeździe warto zarezerwować sobie przynajmniej 1,5 godziny. Jak zwiedzać zamek Krzyżtopór? Ruiny możemy zwiedzać wybierając jedną z 5 ścieżek zwiedzania, każda oznaczona jest innym kolorem.
Trasa zielona prowadzi nas szlakiem bastionów, gdzie wędrujemy wałem ziemnym do punktów widokowych, z których możemy podziwiać ogrom zamku oraz jego założenia ogrodowe.
Kolorem granatowym i niebieskim oznaczona jest trasa po dawnych wnętrzach pałacu i oficyn. Przechodzimy wtedy przez dawne pokoje gościnne, ośmioboczną wieżę z gabinetem i biblioteką Ossolińskich, w której miało być szklane akwarium w stropie.
Kolejno wchodzimy do najbardziej reprezentacyjnych niegdyś sal, jak jadalnia i sala balowa, gdzie biesiadnicy również mogli podziwiać pływające nad ich głowami egzotyczne ryby. Następne pomieszczenia zamku to kuchnia i eliptyczny dziedziniec, który zdobiły portrety właścicieli i spokrewnionych rodzin magnackich.
Trasa żółta to tajemnicze piwnice zamku Krzyżtopór. Zobaczymy tutaj między innymi pomieszczenia dawnych stajni, które mogły pomieścić ponad 100 koni. Możemy sobie wyobrazić, że zwierzęta jadały z marmurowych żłobów, a stajnie rozświetlały kryształowe lustra. Dalej można wejść na dziedziniec gospodarczy oraz do kaplicy, która przypomina jak gorliwym katolikiem był Ossoliński.
Trasa błękitna prowadzi do źródła i ogrodów, przechodzimy wtedy przez tunel i docieramy do słynnego źródła pod wieżą. Następnie kierujemy się poza mury zamku, czyli na jego ogrody.
Trasę czerwoną mogą zwiedzać jedynie odważni turyści, prowadzi nas po piwnicach i bardziej tajemniczych zakamarkach. Trzeba jednak uważać na niski strop oraz koniecznie mieć swoją latarkę, bo trasa nie jest oświetlona.
Ciekawa historia zamku Krzyżtopór
Budowa zamku Krzyżtopór rozpoczęła się w 1621 roku i trwała 23 lata. Zatem zamek obecnie ma już 400 lat. Swoją nazwę rezydencja zawdzięcza umieszczonym na wieży bramnej płaskorzeźbom topora nawiązującego do herbu Ossolińskich oraz krzyża, czyli symbolu wiary fundatora.
Krzysztof Ossoliński był wojewodom sandomierskim, bogatym magnatem i wizjonerem. Niestety swoim wyśnionym pałacem cieszył się dość krótko, gdyż zmarł zaledwie rok po zakończeniu budowy. Dodatkowo zostawił po sobie bardzo zadłużony majątek.
Kres świetności zamku przyszedł również bardzo szybko, zaledwie po 30 latach od jego budowy wraz z potopem szwedzkim. Szwedzi na zamek Krzyżtopór weszli bez żadnego ostrzału, gdyż zdobyli go podstępem i jak to mieli w zwyczaju, wywieźli stąd wszystkie drogocenne rzeczy. Szczęśliwie ocalały jedynie zamkowe mury.
Na przestrzeni wieków ta imponująca rezydencja trafiła w ręce Morsztynów, Potockich, czy Sanguszków. Zamkiem zajął się również generał wojsk litewskich Jan Michał Pac, który mieszkał w pałacu aż do wybuchu konfederacji barskiej.
Jak się okazuje sam właściciel zaprosił uczestników konfederacji do zamku i ofiarował im schronienie. Jednak na skutek wojennych zawirowań Pac musiał uciec do Francji. Pozostawiona bezpańsko rezydencja została splądrowana, a następnie spalona. Od tego czasu, czyli od ponad 250 lat jest już tylko budzącą zachwyt ruiną.
Zamek w liczbach – ciekawostki
Zamek Krzyżtopór najciekawiej prezentuje się z lotu ptaka. Cała budowla zajęła obszar 1,3 ha i zbudowana została na planie pięcioboku. Kompleks zamkowy tworzył elegancki pałac mieszkalny, trudna do zdobycia bastionowa twierdza z murami o długości 600 metrów oraz romantyczne ogrody.
Imponujące są ilości zużytych materiałów do budowy zamku. Do powstania twierdzy wykorzystano aż 11 tys. ton piaskowca, 200 tys. cegieł oraz 30 tysięcy dachówek. Zatem sam rozmiar Krzyżtoporu budził podziw. Elewacja zamku była zabarwiona na żółto, co jeszcze bardziej wyróżniało go z otoczenia.
Rozmach w urządzaniu wnętrz był jeszcze większy. Komnaty zdobiły marmury, alabastry i egzotyczne drewno. W szklanym stropie sali jadalnej powstało ogromne akwarium, przez które można było podziwiać egzotyczne rybki.
Tajemnice i legendy zamku
Zarówno symbolika jak i liczby stawiają zamek w intrygującym świetle. Wszystko za sprawą skłonności Krzysztofa Ossolińskiego do magii i astronomii. Sam budynek powstał na bazie kalendarza i miał 365 okien oraz jedno dodatkowo otwierane w roku przestępnym.
Komnat w zamku było 52, czyli tyle co tygodni w roku. 12 dużych sal nawiązywało do ilości miesięcy, a 4 baszty symbolizowały pory roku. Dodatkowo w podziemiach zamkowej wieży biją źródła zdrowotnej wody leczniczej. Natomiast w prawej stajni panują wyjątkowe warunki akustyczne. Podobno podziemny korytarz zamku miał prowadzić do odległej o 18 km wioski Ossolin.
Sandomierz – najciekawsze atrakcje i zabytki, jakie warto zobaczyć
Mały Rzym, perła województwa świętokrzyskiego, albo miasto Ojca Mateusza. To tylko kilka z określeń Sandomierza, czyli jednego z piękniejszych miasteczek w Polsce. W Sandomierzu zobaczymy kilka wyjątkowych atrakcji, jak chociażby królewski zamek, uroczy lessowy wąwóz, tajemnicza podziemna trasa, czy widokowe Góry Pieprzowe.
Sandomierz – atrakcje i zabytki, zwiedzanie 14 najciekawszych miejsc, jakie warto zobaczyć
Zamek Krzyżtopór w Ujeździe to wyjątkowa ruina, która niesamowicie pobudza naszą wyobraźnie. Wszystkie jego tajemnicze zakamarki, legendy i cała symbolika związana z zamkiem budzi wiele emocji. Zdecydowanie zamek Krzyżtopór to jedna z ciekawszych atrakcji w Świętokrzyskim, której zdecydowanie nie można pominąć.
Plan Wypadu na zamek Krzyżtopór
Dojazd: droga nr 758 kierunek Iwaniska – Klimontów
Parking: bezpłatny parking przy zamku Krzyżtopór
Bilety Wstępu:
- Zamek Krzyżtopór w Ujeździe – 18 zł/os bilet normalny, 15 zł/os bilet ulgowy
- Przewodnik po zamku – 60 zł grupa do 10 osób
Czas zwiedzania: 1,5 godz.
