Zamek w Dębnie zbudowany został w bardzo nowatorskim stylu, przez bardzo bogatego średniowiecznego urzędnika, czyli Jakuba Dębińskiego. Zamek jest też jedyną prywatną XV wieczną rezydencją Małopolski, jaka do dziś przetrwała w tak świetnym stanie.
Fundamenty z głazów narzutowych, ściany z cegły i eleganckie wykusze ozdobione witrażami. Już sam widok z zewnątrz zamku w Dębnie nas zachwyca. To niesamowite, że ta rezydencja przetrwała w tak dobrym stanie już ponad 500 lat i dziś możemy zajrzeć w najciekawsze kąty zamku. A do zwiedzania jest zarówno stary park, jak i ciekawie urządzone wnętrza z eleganckimi komnatami.
Szybka historia zamku Dębno
Wszystko zaczęło się około 540 lat temu, kiedy Dębno trafiło w ręce bogatego rodu Odrowążów. To oni rozpoczęli budowę murowanego zamku, choć podobno już wcześniej stał w tym miejscu drewniany zameczek. Jakub z Dębna sfinansował to ogromne przedsięwzięcie, jakim była budowa zamku w Dębnie. Oczywiście przez kilkaset lat zmieniali się właściciele zamku, mieszkali tu m.in. Tarłowie i Lanckorońscy. Natomiast ostatnimi właścicielami zamku byli Jastrzębscy. Na przestrzeni lat zmieniała się również moda, więc zamek przechodził ciągłe metamorfozy.
Niestety sporych spustoszeń na zamku dokonała I i II wojna światowa. Ostatni właściciel zamku Stanisław Jastrzębski opuścił go w 1939 roku. Zrujnowany i zdewastowany zamek niszczeje, a jego właściciele nie mają środków na odbudowę tak potężnej rezydencji. Ostatecznie z zamku w Dębnie zniknęło oryginalne wyposażenie, a sam budynek potrzebował gruntownego remontu. Po wojnie na zamku mieściła się szkoła rolnicza, posterunek policji, a nawet biblioteka. Obecnie po wielu inwestycjach i renowacji, zamek jest siedzibą oddziału Muzeum Okręgowego w Tarnowie.
Zamek Dębno – dojazd, parking
Do zamku w Dębnie trafimy bez problemów, gdyż leży tuż przy głównej drodze nr 94 kierunek Tarnów – Kraków. Z trasy musimy odbić jedynie 450 metrów w kierunku południowym. Przy samym zamku w Dębnie jest przestronny i darmowy parking dla samochodów, a na terenie zamku również stojak dla rowerów.
Zwiedzanie zamku w Dębnie
Zamek można zwiedzać z przewodnikiem codziennie oprócz poniedziałków (we wtorek możemy zwiedzać za darmo). Do zobaczenie mamy udostępnione pomieszczenia gospodarcze na parterze i komnaty na piętrze, trzeba pamiętać, że wnętrza nie są oryginalnie wyposażone, choć ekspozycje robią naprawdę imponujące wrażenie.
Podczas spaceru po zamku zaczynamy od pomieszczeń na parterze, czyli zamkowej kuchni i spiżarni z domową apteką. Zobaczymy tu między innymi panaceum na wszystkie choroby, złożone z 89 składników. Najciekawsze z nich to skóra żaby, ząb z dzika, czy opium z maka. Na parterze jest również sala historyczna z makietą zamku, ciekawostkami o jego właścicielach i mieszkańcach Dębna.
Komnaty na zamku
Z gospodarczej części zamku przechodzimy już na komnaty mieszkalne. Pomieszczenia zdobią piękne meble z różnych epok, które są zbiorami min. rodziny Sanguszków. Duże wrażenie robi kolekcja czarnych mebli oraz bogaty zbiór porcelany. W niektórych miejscach zamku zachowały się nawet oryginalne malowidła ścienne.
Ciekawie prezentuje się również sień Myśliwska, czy też największa na zamku Sala Koncertowa, gdzie organizowane są wydarzenia artystyczne i prywatne ceremonie. W Sali Rycerskiej zachwycają wykusze z polichromiami oraz kolekcja portretów. Spore wrażenie robi też ogromne drzewo genealogiczne rodu Tarłów, które namalowane na płótnie zajmuje pół zamkowej ściany.
Architektura zamku
Z zewnątrz zamek w Dębnie prezentuje się imponująco. Składa się z 4 części, które łączą się w nieregularny trapez i tworzą dzięki temu wewnętrzny dziedziniec ze studnią. Zamek stoi na niewielkim wzniesieniu, a wokół otacza go głęboka fosa. Na teren zamku wchodzimy dodatkowo przez drewniany most, który kiedyś był zwodzony.
Fundamenty zamku to potężne głazy narzutowe, których jasny kolor kontrastuje ze ścianami z czerwonej cegły. Do zamku wchodzimy przez elegancki portal, a ściany dodatkowo zdobią wieżyczki, wzory geometryczne z herbami, czy też wykusze z witrażami. Niestety z zamku zniknęła część murów dawnej kaplicy, jest to efekt nowoczesnej przebudowy zamku.
Park zamku w Dębnie
Teren wokół zamku w Dębnie otacza park, jego główne aleje obsadzone są jesionami, grabami i lipami. Kiedyś teren wokół zamku oblewały wody głębokiej fosy, a między groblami były dodatkowo stawy rybne. W spokojnej tafli wody niczym w lustrze przeglądały się kolorowe rabaty kwitnących róż.
Do dziś możemy przespacerować się starą aleją jesionów do ukrytej w lesie figury św. Kingi, która według legend ochroniła przed najazdem Tatarów mieszkankę zamku, czyli Annę Tarłową. W alei stoi też ponad 250 letnia figura św. Jana Nepomucena. Dziś teren parku upodobały sobie w szczególności gawrony, które zbudowały w koronach drzew setki gniazd. Dlatego spacerując tu wieczorem możemy poczuć się jak w strasznym filmie z dźwiękiem głośno kraczących ptaków.
Zamek w legendach
Najpopularniejszą legendą związaną z zamkiem w Dębnie jest opowieść o Białej Damie. Dramatyczna historia rozegrała się gdy młoda Tarłówna, czyli córka właściciela zamku, sprzeciwiła się woli ojca wydania jej za bogatego szlachcica. Młoda Tarłówna przyznała, że kocha ubogiego służącego i nie wyjdzie za mąż dla pieniędzy.
W akcie zemsty za nieposłuszeństwo córki, ojciec żywcem zamurował ją w zamkowej wieży ubraną w białą suknie ślubną. Podobno do dziś w ciemną noc i o pełni księżyca duch Białej Damy nawiedza mury zamku. Kiedy po latach rozebrano zamurowane wejście do baszty, okazało się że w tym miejscu został jedynie złoty warkocz Tarłówny. Na pamiątkę tego wydarzenia do dziś organizowany jest w Dębnie Turniej Rycerki o Złoty Warkocz.
Zamek w Dębnie to wyjątkowa perełka Małopolski, którą zdecydowanie trzeba odwiedzić. Zarówno ciekawie urządzone wnętrza zamku, jak i stary park są warte odkrycia. Z pewnością nie będziecie się tutaj nudzić, a duch Białej Damy z chęcią wita i oprowadza zaglądających w progi zamku gości.
Plan wypadu na zamek w Dębnie
Dojazd: droga nr 94 kierunek Tarnów – Kraków
Parking: bezpłatny parking pod zamkiem
Bilety wstępów:
- Zamek w Dębnie – bilet normalny 18 zł/os, bilet ulgowy 12 zł/os
Czas zwiedzania:
- Na zwiedzanie zamku w Dębnie trzeba poświęcić około 1 godz. 30 minut
