U podnóża Łysej Góry w miejscowości Nowa Słupia mamy okazję zwiedzić nowoczesne Muzeum Starożytnego Hutnictwa. Odkrywając multimedialne wystawy poznajemy jak funkcjonował jeden z najstarszych zakładów metalurgicznych Europy, który działał w Górach Świętokrzyskich już ponad 2000 lat temu.
Teren Gór Świętokrzyskich od lat był bogaty w pokłady drogocennych złóż żelaza. Ślady po ich eksploatowaniu były widoczne bardzo długo, chociażby na okolicznych polach. Tutejsi rolnicy znajdowali w ziemi duże, zlepione ze sobą bryły żużlu, które jak się potem okazało są pozostałością po pradawnych zakładach hutniczych z I wieku n.e.
Dziś zarówno pasjonującą historię hutników, jak i zasady funkcjonowania prymitywnych pieców dymarskich możemy poznać odwiedzając Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego w Nowej Słupi, które jest świetną atrakcją Gór Świętokrzyskich. Jak się okazuje, jego lokalizacja wcale nie jest przypadkowa, bo stoi dokładnie w miejscu, w którym istniało wielkie piecowisko, a jego ślady zobaczymy na ekspozycji.
Góry Świętokrzyskie atrakcje, 17 najciekawszych miejsc, jakie warto zobaczyć
Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego – dojazd, parking
Nowa Słupia to miejscowość, która leży tuż przy wschodniej granicy Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Od 1 kwietnia do 31 października do Nowej Słupi możemy również dojechać busem, który kursuje na trasie Nowa Słupia – Huta Szklana – Bieliny – Kakonin – Krajno – Bodzentyn. Komunikacja jest 7 razy dziennie przez 7 dni w tygodniu, a bilet kosztuje symboliczną złotówkę.
Natomiast jeśli wybierasz się do Nowej Słupi swoim samochodem to możesz go zaparkować tuż przy Muzeum Starożytnego Hutnictwa, jest tu bezpłatny parking na 4 samochody. Nieco dalej są dwa przestronne płatne parkingi, przy wejściu na niebieski szlak w kierunku Świętego Krzyża.
Muzeum Hutnictwa w Nowej Słupi – godziny otwarcia, cennik
Muzeum w Nowej Słupi jest czynne codziennie, w miesiącach zimowych listopad – luty w godzinach 9:00-15:00, wiosną i jesienią, czyli marzec, kwiecień, wrzesień, październik w godzinach 8:00-16:00, natomiast latem maj – wrzesień 8:00-18:00 w dni powszednie oraz 9:00-17:00 w weekendy.
Ile zapłacimy za wstęp do Muzeum Starożytnego Hutnictwa? Bilet dla osoby dorosłej kosztuje 24 zł, a dla dzieci 15 zł. Na przejście wszystkich wystaw muzeum warto zarezerwować sobie godzinę czasu.
Muzeum Starożytnego Hutnictwa – zwiedzanie
Zwiedzanie Muzeum Starożytnego Hutnictwa w Nowej Słupi to prawdziwa podróż w czasie. Zaczynamy ją od filmu 3D, który opowiada nam skąd na ziemi wzięło się żelazo. Prosto z kosmicznej wyprawy trafiamy w głębiny ziemi, do pokładów złóż żelaza.
Dalej podążamy za głosem lektora przez multimedialne wystawy, które są również specjalnie podświetlane. Poznamy tutaj najstarsze sposoby wykorzystania żelaza. Dowiemy się też co wyjątkowego stworzyła z żelaza natura, a co człowiek. Zobaczymy tutaj replikę sztyletu Tutenchamona oraz kosmiczny odłamek po wybuchu supernowej.
Kolejne pomieszczenie to dwa totalnie różne światy, które funkcjonowały w tym samym czasie. Zobaczymy tutaj ubranego w zbroję legionistę ze Starożytnego Rzymu oraz prymitywnego barbarzyńcę odzianego w skóry. Możemy porównać zatem, jak różnił się standard życia dwóch prężnie działających ośrodków hutniczych.
Sercem Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego jest oryginalne piecowisko odkryte przez archeologów w Nowej Słupi. Tutaj również oglądamy kolejny film 3D, tym razem opowiada on historię tego miejsca, wyjaśnia proces tworzenia hutniczych pieców dymarskich oraz późniejsze archeologiczne odkrycia.
Następnie poznajemy sposób budowy pieców, które tutaj były jednorazowe. Możemy je porównać z bardziej zaawansowaną techniką pieców wielorazowych, jakie używało Cesarstwo Rzymskie. Kolejno poznajemy proces obróbki żelaza. Na zakończenie oglądamy krótki podsumowujący film, a wizytę kończymy przy multimedialnych stołach z metalurgicznymi ciekawostkami.
Centrum Kulturowo – Archeologiczne w Nowej Słupi
Zwiedzenie Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego to nie koniec ciekawej wyprawy. Kolejnym miejscem, jakie koniecznie trzeba zobaczyć jest Centrum Kulturowo – Archeologiczne, które mieści się tuż za budynkiem muzeum.
Tutaj możemy zobaczyć starannie zrekonstruowaną osadę z ery żelaza, czyli sprzed 2 tys. lat. Co ciekawe, wciąż toczy się w niej życie. Zaglądając do poszczególnych chatek i warsztatów możemy podejrzeć zwyczaje barbarzyńców. Najlepszym sposobem zwiedzania osady jest udział w warsztatach, gdzie sami możemy spróbować rozpalić dymarski piec, czy też poznać tajniki pracy kowala.
Dymarki Świętokrzyskie w Nowej Słupi
Największą imprezą w Nowej Słupi, która odbywa się co roku w sierpniu są Dymarki Świętokrzyskie. Wtedy osada zmienia się w tętniące życiem obozowisko hutników. Odbywa się tutaj archeologiczny piknik, który jest wielkim wydarzeniem i ciekawą atrakcją Gór Świętokrzyskich. Podczas imprezy odbywają się walki barbarzyńców z legionistami, targ niewolników, czy też starcie gladiatorów. Odkryjemy wtedy również zwyczaje i ubiory dawnych ludów.
Święty Krzyż – szlak z Nowej Słupi
Święty Krzyż, czyli Łysa Góra to najbardziej tajemniczy i owiany legendami szczyt Gór Świętokrzyskich, na którym odbywały się sabaty czarownic. Jednak obecnie jest to miejsce religijnego kultu z najstarszym polskim sanktuarium, które otaczają malownicze gołoborza i zaciszne lasy puszczy jodłowej.
Na Święty Krzyż możesz dotrzeć niebieskim szlakiem z Nowej Słupi. Trasa prowadzi tak zwaną Drogą Królewska, która liczy około 2 km. Ile czasu idzie się z Nowej Słupi na Święty Krzyż? Na jego przejście potrzebujemy przynajmniej godziny. Do samej góry towarzyszą nam stacje drogi krzyżowej. Alternatywą dla tego szlaku jest ścieżka przyrodnicza, która również prowadzi z Nowej Słupi na Łysą Górę. Oznaczona jest czerwonym szlakiem i choć jest o 200 metrów dłuższa to jednak jest też łagodniejsza.
O atrakcjach jakie warto zobaczyć na Świętym Krzyżu dowiesz się więcej w osobnym wpisie.
Święty Krzyż – szlak na Łysą Górę, klasztor w Górach Świętokrzyskich
Muzeum Starożytnego Hutnictwa w Nowej Słupi to zdecydowanie miejsce, które warto odwiedzić planując wypad w Góry Świętokrzyskie. Odkryjemy tutaj kawał ciekawej historii hutnictwa sprzed 2 tys. lat, która jest przedstawiona w ciekawy i nowoczesny sposób. Dodatkowo sami możemy spróbować swoich sił podczas warsztatów. Zdecydowanie jest to świetny kierunek również na rodzinny wypad z dziećmi.
Plan wypadu do Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego
Dojazd: ulica Świętokrzyska 59, 26-006 Nowa Słupia
Parking: płatny parking przy wejściu na niebieski szlak w kierunku Świętego Krzyża
Cennik biletów wstępu:
- Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego – 24 zł/os bilet normalny, 15 zł/os bilet ulgowy
Godziny otwarcia: listopad – luty 9:00-15:00, marzec, kwiecień, wrzesień, październik 8:00-16:00, maj – wrzesień 8:00-18:00 w dni powszednie oraz 9:00-17:00 w weekendy
Nasz autorski przewodnik