Biebrzański Park Narodowy to ogromne przestrzenie, dzikie bagna, setki gatunków ptaków i… natura, jakiej próżno szukać gdzie indziej. Ten największy w Polsce park oferuje mnóstwo genialnych atrakcji – kładki na torfowiskach, wieże widokowe, z których możesz obserwować łosie, szlak kajakowy Biebrzą, trasy rowerowe, a do tego urocze podlaskie wsie. Pokażę Ci najciekawsze perełki! Dzięki nim poczujesz klimat tego wyjątkowego zakątka Podlasia.
Jak zwiedzać Biebrzański Park Narodowy? Praktyczne informacje i ciekawostki
Biebrzański Park Narodowy to największy z polskich parków narodowych, który w całości położony jest w województwie podlaskim, na terenach Kotliny Biebrzańskiej. Zajmuje imponujący obszar 159 223 ha. Park został utworzony w 1993 roku i od tego czasu chroni największe w Polsce i jedne z największych w Europie torfowiska niskie.
Choć wydawałoby się że królem bagien jest łoś i to on powinien widnieć w logo parku, znalazło się w nim jednak całkiem inne zwierzę. Biebrzański Park Narodowy to potężna ostoja ptaków wodno-błotnych, dlatego też w logo jest ptak batalion.
Jak zwiedzać Biebrzański Park Narodowy? Park ciągnie się na odcinku ponad 100 km od Nowego Lipska po Wiznę, gdzie Biebrza uchodzi do Narwi. To właśnie Biebrza jest tutaj największym skarbem, a jej rozlewiska tworzą wiosną spektakularne pejzaże. Park najlepiej jest zwiedzać samochodem lub rowerem, dzieląc poszczególne odcinki Biebrzy na etapy. Minimalny czas zwiedzania atrakcji parku to 4 dni wypełnione po brzegi aktywnościami.
Zwiedzanie Biebrzańskiego Parku Narodowego wiąże się z opłatami. Wejście na ścieżki przyrodnicze jest biletowane, kupić bilety możesz w wyznaczonych punktach lub online. Bilet dzienny kosztuje 10 zł (normalny), 5 zł (ulgowy). Dodatkowo obowiązuje opłata na szlaki wodne.
Mapa atrakcji w Biebrzańskim Parku Narodowym – to warto zobaczyć
1. Największa atrakcja Biebrzańskiego Parku Narodowego: kładka z pływającym pomostem Nowy Lipsk-Jałowo
Jeśli miałabym wskazać jedną atrakcję, która robi największe wrażenie w Biebrzańskim Parku Narodowym, to bez wahania wybieram kładkę z pływającym pomostem na trasie Nowy Lipsk – Jałowo. Dzięki drewnianym kładkom mamy okazję wejść suchą stopą w dzikie tereny torowiska. Są tu punkty widokowe i czatownia, z której możesz podglądać sekretne życie łosiów. Kładka prowadzi również przez las, a jej odcinek nad rzeką Biebrza trzeba przepłynąć, a dokładniej przeciągnąć pływający pomost na drugi brzeg rzeki.
Spacer tą ścieżką przyrodniczą to zupełnie inne doświadczenie niż typowe ścieżki edukacyjne. Trasa ma ok. 3 km w jedną stronę i jest łatwa do przejścia, to świetna opcja na krótki spacer nawet z dziećmi.
2. Kajakiem przez Biebrzański Park Narodowy – najciekawsza trasa na 1-dniowy spływ
Spływ kajakowy Biebrzą to najlepszy sposób, by naprawdę poczuć klimat parku i wejść w samo jego serce. Rzeka płynie spokojnie, wręcz leniwie, zatem nawet osoby początkujące poradzą sobie na niej bez stresu. Biebrza wije się przez bagna, przecina uprawne pola i mocno meandruje w labiryncie trzcin. Podczas spływu dookoła masz tylko dziką przyrodę, więc suniesz spokojnie ze śpiewem ptaków.
Najciekawszy odcinek na jednodniowy spływ Biebrzą to trasa z Wrócenia do Goniądza. Natomiast na kilkudniowy spływ z noclegiem na biwaku możesz się wybrać ze Sztabina do Twierdzy Osowiec. Prawdziwym śmiałkom polecam przepłynąć cały odcinek Biebrzy od Lipska do Wizny. To 8 dni przygody z Biebrzą.
Ciekawą atrakcją są spływy tratwami po Biebrzy. To w pewnym sensie pływający dom, z którego nie schodzisz nocą na ląd. Co więcej, na tratwę możesz zabrać całą rodzinę lub grupę znajomych.
3. Osowiec – Twierdza: niezwykła fortyfikacja w sercu Biebrzańskiego Parku Narodowego
Zwiedzając Biebrzański Park Narodowy trudno pominąć jedną z największych atrakcji w tej części Podlasia, jaką jest Twierdza Osowiec. Ten potężny kompleks fortyfikacji został zbudowany w 2 km zwężeniu doliny Biebrzy, w jedynym możliwym przejściu przez biebrzańskie bagna. Twierdza składa się z czterech fortów, a jej budowa została ukończona w 1892 roku. Miała za zadanie chronić zachodnich granic imperium rosyjskiego.
Dziś forty Zarzeczny (II) i Nowy (IV) są dostępne do zwiedzania i prowadzą do nich ścieżki przyrodnicze.
W samym Osowcu znajduje się także siedziba Biebrzańskiego PN, punkt informacji turystycznej oraz multimedialna wystawa przyrodnicza. To idealne miejsce, żeby lepiej zaznajomić się z Biebrzą i poznać jej największe skarby. Również w Osowcu znajdziesz dwie drewniane wieże widokowe, niespełna kilometrową kładę wśród bagien oraz ścieżkę przyrodniczą.
4. Długa Luka – kładka wśród biebrzańskich bagien
Długa Luka to malownicza kładka, która prowadzi nas w głąb największego w dolinie Biebrzy kompleksu torfowisk niskich. Trasa zaczyna się przy Carskiej Drodze i ciągnie na odcinku niespełna 400 metrów. Bezkresna panorama torfowiska zdaje się nie mieć końca, a do tego mamy ławeczki do odpoczynku i obserwacji terenu. A naprawdę jest na co patrzeć, bo to prawdziwe ptasie eldorado, natomiast o poranku można natrafić na łosia!
5. Gdzie na rower w Biebrzańskim Parku Narodowym? Grzędy i kładka Czerwone Bagno
Osada Grzędy jest jednym z najbardziej dzikich zakątków Biebrzy. Już sam dojazd samochodem tutaj to nie lada wyzwanie. Przed laty wieś Grzędy nazywano “Polskim Sybirem”, a carscy zesłańcy nie mieli tu łatwego życia. Po II wojnie światowej wieś dosłownie przestała istnieć, a pamiątką tych wydarzeń jest pomnik spalonych drzwi domu. Dziś w Grzędach znajduje się Ośrodek Hodowli Konika Polskiego, którego z pewnością spotkasz na jednej z polan.
- Z Grzęd warto wyruszyć na ścieżkę przyrodniczą (niebieski szlak) Czerwone Bagno. Trasa w pętli liczy 8,2 km i prowadzi przez leśne ścieżki i drewnianą kładkę, którą wieńczy platforma widokowa na „Obszar Ochrony Ścisłej Czerwone Bagno”. Powrót szlakiem czerwonym.
- Kolejna ciekawa ścieżka to zielony szlak na Solistowską Górę, gdzie znajdziesz dwie symboliczne mogiły mieszkańców wsi. Trasę można wydłużyć i dojść do wieży widokowej przy szczycie Dział Kumkowskiego. Dystans w dwie strony to około 10 km.
6. Wilcza Góra – wydmowy krajobraz Biebrzy
Kto by pomyślał, że spotkasz wydmy na biebrzańskich bagnach. A jednak! Biebrzański Park Narodowy potrafi zaskoczyć swoimi przyrodniczymi skarbami. Jedną z ciekawych atrakcji jest pieszy szlak na Wilczą Górę – do pomostu obserwacyjnego i wieży widokowej.
Trasę możesz zacząć z wioski Kopytkowo, skąd trzeba kierować się żółty szlakiem przez bagna i lasy olszowe. Następnie docieramy do nieistniejącej już osady Nowy Świat. Aż trudno sobie wyobrazić, że jeszcze w 1943 roku mieszkali tutaj ludzie!
Historia jest niesamowita, okazuje się iż w połowie XIX wieku carskie władze w ramach kary za przemyt, zmusiły szlachcica Łubę z Piątnicy (w zamian za wywózkę na Syberię) do osiedlenia się na wydmach Biebrzy. Z czasem pojawiły się nowe rodziny i tak powstała licząca 40 gospodarstw i 200 mieszkańców wieś Grzędy. Niestety w trakcie II wojny światowej wioska została spacyfikowana przez Niemców za pomoc partyzantom. Po mieszkańcach pozostały jedynie ślady fundamentów gospodarstw, zdziczałe sady i wspomnienia.
Po chwili nostalgicznych wspomnień i powiewu mrocznej historii, czeka Cię już tylko pełna zaskoczeń ścieżka przez kserotermiczne murawy i wydmy. Na trasie jest platforma widokowa, a następnie drewniana wieża. Stąd możesz wrócić do Kopytkowa tą samą trasą (4 km w jedną stronę) albo ruszyć dalej pętlą przez Ostrą Górę (14 km).
7. W poszukiwaniu łosia w Biebrzańskim Parku Narodowym
Nieopodal wsi Dobarz rozpoczyna się szlak ścieżki przyrodniczej Gugny-Barwik. Trasa prowadzi do wieży widokowej na “Grądziku Występ”, nad rzeką Kosódką, a następnie przez uroczysko Kaliszek biegnie do wsi Gugny. To dość ambitna trasa (jeśli chcesz przejść ją w pętli) ze względu na trudny teren – bagnisty i grząski grunt, wysokie trzcinowiska oraz brak punktów orientacyjnych. Jedynie dzika przyroda!
Wariant bezpieczny to około 2,5 km szlak z Barwika do wieży widokowej, powrót tą samą drogą.
8. Goniądz – nowoczesne atrakcje i regionalne smaki prosto znad Biebrzy
Goniądz to niewielkie miasteczko położone na skraju Biebrzańskiego Parku Narodowego. Usytuowane na skarpie jest świetnym punktem widokowym na dolinę Biebrzy. Miasteczko jest również dobrą bazą wypadową, by odkrywać atrakcje parku. Znajdziesz tu sporo agroturystyk i pensjonatów, jest też miejska plaża, można stąd też wyruszyć na spływ kajakowy. Od 2013 roku w Goniądzu odbywa się festiwal Rock na Bagnie.
Spacerując po Goniądzu koniecznie odwiedź położoną na wzgórzu kapliczkę św. Floriana, niewielki rynek i wieżę widokową z panoramą Biebrzy. Później wyskocz na regionalne smakołyki z kartaczami i sękaczem na czele, znajdziesz je w Dworze Bartla lub Oberży nad Biebrzą.
9. Spektakularne rozlewiska Biebrzańskiego Parku Narodowego – ujście Biebrzy do Narwi
Miejsce gdzie Biebrza łączy się z Narwią mogło nie raz wyświetlić Ci się na tapecie komputera, bo wiosenne rozlewiska są tu fenomenalnym spektaklem. Biebrza to nieujarzmiona rzeka, dlatego podczas wiosennych roztopów jej koryto rozlewa się szeroko nawet na kilka kilometrów. Nikt nie próbuje tu wyznaczać jej granic czy też barier, albo regulować nurt. Biebrzą rządzi jedynie dzikość natury, a mieszkańcy od lat żyją z nią w zgodzie.
Wiosenne rozlewiska są fenomenem również dlatego, że stają się ostoją dla tysięcy ptasich rodzin. Najlepszym miejscem do ich obserwacji jest miejscowość Wizna, gdyż to właśnie tutaj Biebrza łączy się z Polską Amazonką jaką jest rzeka Narew.
10. Nietypowe atrakcje Biebrzańskiego Parku Narodowego – Kanał Augustowski i śluza na Biebrzy
Kanał Augustowski to niezwykły zabytek architektoniczny, który powstawał w latach 1824-1839. Jego ideą było stworzenie wodnej drogi, która łączyłaby Wisłę z Bałtykiem przez Biebrzę i rzekę Niemen. Cesarstwo rosyjskie chciało w ten sposób ominąć wysokie pruskie cła nakładane na Królestwo Polskie za spływ Wisłą. Jednak zanim kanał ostatecznie został ukończony, prusacy obniżyli wysokość opłat.
Dziś na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego możemy zobaczyć jedną z 18 śluz na Kanale Augustowskim. Pierwszą śluzę Dębowo na Biebrzy oraz nieco dalej drugą śluzę Sosnowo.
11. Zabytki Biebrzy i najstarszy drewniany kościół na Podlasiu
Wyobraź sobie, że tuż przy granicy Biebrzańskiego Parku Narodowego leży z pozoru zwyczajna podlaska wioska Kamienna Stara, która jednak skrywa wielki skarb. Jest nim najstarsza na Podlasiu drewniana świątynia. Kościół św. Anny powstał w 1610 roku i od tego czasu ten niezwykle uroczy drewniany kościółek stoi po dziś dzień.
Przemierzając zakątki Biebrzańskiego Parku Narodowego warto też zaglądać do ukrytych na krańcu świata wiosek. W jednej z nich możesz znaleźć przepiękną drewnianą kapliczkę z ciekawą historią. Kaplica w Jagłowie jest niewielkich rozmiarów, ale jak się okazuje wybudowana została w 1943 roku przez mieszkańców wsi, w której ukrywał się ks. Witold Ostrowski. W pobliskim lesie znajduje się nietypowe miejsce – cmentarz dzieci nieochrzczonych.
Co warto zobaczyć w okolicy Biebrzańskiego PN?
Z pewnością nazwa Wizna kojarzy Ci się z historii, bo przecież to Polskie Termopile. Faktycznie wioska odegrała kluczową rolę w 1939 roku i była ważnym punktem polskiej linii obrony opartej o Narew. To właśnie tu na Strękowej Górze, między 7 a 10 września kompania Wojska Polskiego z kpt. Władysławem Raginisem bohatersko broniła się przed 60 krotnie większą armią niemiecką. Koniecznie przyjedź na to wzgórze i zobacz pamiątkowy obelisk poświęcony poległym żołnierzom.
Województwo Podlaskie słynie z przepięknym i bardzo klimatycznych miasteczek. Zwiedzając Biebrzański Park Narodowy koniecznie musisz poznać najciekawsze atrakcje Tykocina. Ma klimat małego Podlasia w pigułce – z pięknym rynkiem, zjawiskowym kościołem Trójcy Świętej i malowniczymi uliczkami, które wyglądają jakby zatrzymał się tu czas. Obowiązkowym punktem jest synagoga w Tykocinie – jedna z najważniejszych i najpiękniejszych w Polsce. Warto też zajrzeć na jedyny na Podlasiu zamek, gdzie można poczuć klimat dawnych wieków.
Gotowe pomysły na górskie wypady!