Muzeum Stutthof w Sztutowie jest jednym z najbardziej mrocznych miejsc na mapie Pomorza. W tutejszym obozie zagłady straciło życie ponad 65 tys. osób. Ich wzruszającą historię i wstrząsające losy możemy poznać podczas sentymentalnej podróży po wystawach tego wyjątkowego muzeum.
Obóz zagłady Stutthof był najdłużej działającym obozem w czasie II wojny światowe. Pierwszy transport więźniów przyjechał już 2 września 1939 roku. Obóz liczył aż 120 ha, jednak obecnie teren Muzeum Stutthof w Sztutowie zajmuje powierzchnię 20 ha.
Przez ponad 5 lat działalności obozu liczba jego więźniów mogła wynieść ponad 110 tys. Dziś zwiedzając to przejmujące miejsce możemy zajrzeć do kilkunastu budynków, zobaczymy w nich niezwykłe wystawy, jakie opowiadają zarówno o historii funkcjonowania fabryki śmierci, jak i o dramatycznych losach więźniów.
Stutthof – dojazd, parking, cennik
Jak dotrzeć do Muzeum Stutthof w Sztutowie? Kierujemy się drogą nr 501 na trasie Mikoszewo-Krynica Morska. Zaraz po wjeździe do miejscowości Sztutowo skręcamy w ulicę Muzealną. Przy drodze ustawione są dobrze widoczne znaki, więc nie ma obaw, że przegapimy skręt.
Samoobsługowy parking znajduje się na końcu ulicy, musimy minąć wejście główne do muzeum i jechać w kierunku szlabanu. Otworzymy go pobierając bilet wjazdu, parking jest płatny, a przy szlabanie wyjazdowym jest parkomat. Za pierwsze 3 godziny zapłacimy 15 zł, a za każdą kolejną godzinę 5 zł. W parkomacie można płacić zarówno gotówką, jak i kartą.
Stutthof – bilety wstępu, godziny otwarcia
Ile zapłacimy za wejście na teren obozu Stutthof w Sztutowie? Zwiedzanie jest bezpłatne. Muzeum jest czynne od poniedziałku do niedzieli, zimą godziny otwarcia to 8:00-15:00 (październik-kwiecień), natomiast w sezonie letnim (maj-wrzesień) w godzinach 8:00-18:00.
Ile czasu trwa zwiedzanie obozu Stutthof? Żeby przejść cały teren obozu, zajrzeć do wszystkich baraków z wystawami i obejrzeć projekcję filmu, trzeba przeznaczyć około 2-2,5h.
Czy muzeum można zwiedzać z dziećmi? Według regulaminu Muzeum Stutthof w Sztutowie dzieci poniżej 13 roku życia mogą zwiedzać muzeum pod opieką rodziców. Jednak warto mieć na uwadze, że ekspozycja jest bardzo trudna i brutalna.
Zwiedzanie obozu w Sztutowie
Naszą wizytę w obozie Stutthof rozpoczynamy od części starego obozu. Jednym z pierwszych miejsc jakie mijamy jest ceglany budynek komendantury, który powstał w miejscu dawnego domu starców. Dziś mieści się tu między innymi sala kinowa.
Zwiedzanie muzeum warto zacząć od krótkiego 20 minutowego seansu, który rozpoczyna się co pół godziny, począwszy od 9:30. Tutaj poznamy wstrząsającą historię obozu i lepiej zrozumiemy zasady jego funkcjonowania. Wstęp do sali kinowej jest płatny 8 zł/os.
Po seansie możemy przejść do zwiedzania budynków przed bramą, która prowadziła do starego obozu. Tutaj mieścił się wydział polityczny, gdzie urzędnik Gestapo nadawał nr obozowe więźniom, odbywał przesłuchania, czy też decydował i ich skazaniu na śmierć.
Drewniane baraki służyły jako kantyna, czyli mini sklep, w którym posłuszny więzień mógł kupić sobie pastę do zębów, znaczki, czy papier do pisania. Po przeciwnej stronie zobaczymy barak z bunkrami, a w nim ciasne cele, w jakich przetrzymywano więźniów.
Kolejno przechodzimy przez “Bramę Śmierci” na teren starego obozu. Ile osób zginęło w KL Stutthof? Szacuje się że tą drogą przeszło około 110 tys. osób, aż 65 tys. nigdy nie wyszło na wolność.
Czy z obozu Stutthof udało się komuś uciec? Prób było wiele, a pierwsze dwie osoby uciekły jeszcze w październiku 1939 roku. Jednak przepłaciły to życiem. 1940 roku zbiegł Tadeusz Pawlak, rok później uciekł Franciszek Patron, a w 1944 Paweł Pawliczenko oraz Piotr Andriejewicz Czikalienko. Były to osoby, którym skutecznie udało się uciec z obozy Stutthof w Sztutowie.
Muzeum Stutthof w Sztutowie – wystawy
Jak zwiedza się Muzeum Stutthof? Idziemy wyznaczoną ścieżką, której kierunek jest czytelnie opisany. Na terenie muzeum są ustawione informacyjne tablice z numerami i krótkimi opisami miejsc, jakie zwiedzamy. Znaczna część baraków obozu Stutthof została zniszczona, więc dziś możemy zobaczyć symboliczne fundamenty budynków szpitala, warsztatów, czy bloków mieszkalnych.
W barakach przedstawiona jest ciekawa ekspozycja. Poznajemy tutaj między innymi historię walk wojennych na Pomorzu, odkrywamy drogę, jaką przechodzili więźniowie od momentu przybycia pod bramę obozu, aż do czasów jego wyzwolenia. Zobaczymy tu również makietę planu obozu Stutthof.
Zwiedzając obóz odkryjemy w jak niezwykle trudnych warunkach przyszło żyć i ciężko pracować więźniom, którzy otrzymywali racje żywnościowe wielkości 800 kalorii. Zobaczymy ich prycze, prowizoryczna wspólną toaletę, czy też skromny ubiór. Dowiemy się też brutalnym sposobie karania nieposłusznych więźniów. Mamy również okazję poznać wstrząsającą relację osób, którym udało się przetrwać to piekło.
Wyjątkowe miejsca muzeum Stutthof
Na końcu starego obozu Stutthof docieramy do budynku krematorium i komory gazowej. Zobaczymy tu wagony, jakimi więźniowie trafiali do obozu oraz szubienicę. Poznajemy również historię ewakuacji i wyzwolenia obozu 1945 roku oraz odkrywamy losy zbrodniarzy hitlerowskich, którzy za swoje czyny również zostali skazani.
Ważnym miejscem Muzeum Stutthof w Sztutowie jest potężny Pomnik Walk i Męczeństwa, który składa się z dwóch bloków, pionowa część upamiętnia walkę, natomiast pozioma męczeństwo. Pomnik został odsłonięty w 23 rocznicę wyzwolenia obozu, czyli 12 maja 1968 roku.
Mewia Łacha – genialny rezerwat niedaleko Sztutowa
Odwiedź również miejsce, gdzie Wisła spokojnie i leniwie wpada do szumiącego Bałtyku. Właśnie tutaj mamy okazję zobaczyć niezwykły rezerwat Mewia Łacha. Po obu stronach sztucznego przekopu tłumnie gniazdują miliony ptaków oraz stada fok. Stąpając po złocistej plaży czujemy tutaj niezwykłą moc natury, wciąż dzikiej i pięknej.
Rezerwat Mewia Łacha – szlak, atrakcje Wyspy Sobieszewskiej
Najważniejsze daty w historii obozu Stutthof w Sztutowie
Pierwszy transport do obozy Stutthof przybył już 2 września 1939 roku. Wśród pierwszych 150 więźniów znaleźli się urzędnicy, nauczyciele, duchowni i przedstawiciele polskich stronnictw, których Hitlerowcy chcieli się pozbyć na samym początku wojny.
23 listopada 1941 roku obóz pracy Stutthof odwiedził Himmler, jego wizyta miała na celu zmianę obiektu na obóz koncentracyjny. Latem 1942 roku powstaje tu pierwsze krematorium. Na przełomie 1942/43 roku zostaje uruchomiony nowy obóz. 25.01.1945 odbyła się pierwsza ewakuacja więźniów z obozu. Tą zimową porą odbył się tak zwany Marsz Śmierci, który nie przetrwało wielu więźniów.
4 kwietnia 1945 roku komendant obozu ucieka w obawie przed zbliżającą się Armią Czerwoną. 25 kwietnia 1945 roku odbyła się kolejna ewakuacja obozu, tym razem drogą morską. Zdolnych do poruszania się więźniów wywieziono do portów w Niemczech, sama podróż przeżyła zaledwie połowa osób. 9 maja 1945 na teren obozu Stutthof wkroczyła Armia Czerwona, na miejscu wyzwolili grupę 150 więźniów.
Nowy obóz w Sztutowie
Idąc spod Pomnika Wyzwolenia w kierunku bramy wyjściowej przemierzamy tak zwany nowy obóz Stutthof, po którym nie został ślad. W symboliczny sposób w miejscach dawnych baraków zostały tu ustawione kamienne bloki. Nieco dalej w głębi ustawiony jest również pomnik, jaki upamiętnia blok obozu żydowskiego.
Ciekawa ekspozycja znajduje się również w odrestaurowanym i oszklonym budynku. Poznany tutaj wyjątkowe historie ludzi zapisane w numerach, ekspozycja nosi tytuł “Znani – nieznani”. Dzięki przekazanym do muzeum zdjęciom więźniów, jakie ofiarowały ich rodziny, poznajemy wiele wzruszających historii.
Stos całopalny w Sztutowie
Wychodząc już z bramy muzeum warto jeszcze przespacerować się wzdłuż ogrodzenia obozu do stosu całopalnego. Na przełomie 1944 i 45 roku w obozie Stutthof wybuchła epidemia tyfusu. Ciała masowo umierających więźniów palono na wielkim placu poza murami obozu, czyli na tak zwanym polowym krematorium. Jednej nocy palone były tutaj ciała nawet 1 tys. osób. Dziś w tym miejscu znajdziemy pomnik, otoczony szumiącym lasem.
Muzeum Stutthof w Sztutowie to niezwykle wzruszające miejsce, które zdecydowanie warto zobaczyć. Szczególnie wędrując po złocistej plaży szumiącego Bałtyku możemy choć na chwilę zatrzymać się i wspomnieć losy więźniów, którzy stracili tu swoje życie. Zdecydowanie ta lekcja historii na długo zostaje w naszej pamięci.
Plan wypadu do Muzeum Stutthof w Sztutowie
Dojazd: droga nr 501, kierunek Mikoszewo – Krynica Morska
Parking: płatny parking wejściu na teren muzeum obozu Stutthof – 15 zł/ za 3h
Bilety wstępów:
- Muzeum Stutthof w Sztutowie – wstęp bezpłatny
Godziny otwarcia: poniedziałek-niedziela 8:00-18:00 w sezonie letnim (maj-wrzesień), 8.00-15.00 w sezonie zimowym (październik-kwiecień)
Nasz autorski przewodnik
Miejsce, które bardzo chcę zobaczyć. Muszę tylko poczekać, żeby dzieciaki podrosły 🙂
Bardzo ważne miejsce w historii Polski. Dobry pomysł żeby odczekać z dzieciakami, myślę, że większą lekcję wyciągną z wizyty w obozie jak więcej będą rozumieć.
Moje już podrosły….i zabieram je w te szczególne miejsce z resztą tak jak zrobili to moi rodzice.
warto, przede wszystkim dla krzewienia pamięci o ofiarach