Park Narodowy Ujście Warty zachwyca rozległymi łąkami, mokradłami i spektakularnymi rozlewiskami, które są schronieniem dla tysięcy ptaków. To jedno z najbardziej dzikich i zarazem najcenniejszych przyrodniczo miejsc w naszym kraju. Niezależnie od tego, czy jesteś pasjonatem ornitologii, fotografii przyrodniczej, czy po prostu szukasz ciszy i kontaktu z naturą – z pewnością znajdziesz tu coś dla siebie. Przemierz najciekawszą ścieżkę wśród mokradeł, poznaj zadziwiające zabytki i odkryj sekrety ptasich rodzin na jednej z widokowych wież.
Park Narodowy Ujście Warty – najważniejsze informacje w pigułce
- Data utworzenia parku Ujście Warty: 1 lipca 2001 roku
- Powierzchnia: 8 074 ha
- Lokalizacja: województwo lubuskie, w dolinie rzeki Warty, przy granicy z Niemcami
- Siedziba dyrekcji: Chyrzyno
- Symbol parku: Gęś tundrowa (zbożowa)
Z czego słynie Park Narodowy Ujście Warty?
Park Narodowy „Ujście Warty” to najmłodszy park narodowy w Polsce, utworzony w celu ochrony unikatowych terenów podmokłych, rozległych łąk i pastwisk. Obejmuje on obszar o powierzchni 8 074 ha, z czego około 60% stanowią tereny wodno-błotne. Krajobraz parku zdominowany jest przez rzeki, starorzecza, rozlewiska, łąki i lasy.
Park jest jednym z najważniejszych obszarów ornitologicznych w Europie Środkowej. Stwierdzono tu występowanie ponad 250 gatunków ptaków, z czego ponad 140 gniazduje na terenie parku. Wśród nich znajduje się 26 gatunków zagrożonych wyginięciem, takich jak wodniczka, derkacz czy też rycyk.
Dlaczego warto odwiedzić Park Narodowy Ujście Warty?
Park Narodowy Ujście Warty to miejsce, które zupełnie różni się od pozostałych polskich parków narodowych. Nie znajdziesz tu górskich szlaków ani gęstych lasów – zamiast tego czeka na Ciebie kraina szerokich rozlewisk, łąk i wijących się kanałów, tworzących niepowtarzalny krajobraz o każdej porze roku. To prawdziwy raj dla ptaków – i dla ludzi, którzy chcą je obserwować.
Park Ujście Warty jest jednym z najważniejszych obszarów ornitologicznych w Europie Środkowej. Gniazduje tu ponad 140 gatunków ptaków, a w czasie przelotów można zaobserwować nawet do 250 gatunków, w tym rzadkie i chronione, takie jak gęś mała, bielik czy żuraw. Spacerując po ścieżkach i groblach, nie raz usłyszysz potężny szum skrzydeł tysięcy osobników unoszących się tuż nad głową.
Ale Ujście Warty to nie tylko ptaki. To także idealne miejsce na wędrówki po jednej ze ścieżek przyrodniczych, w ciszy, z dala od tłumów i zgiełku. Park Narodowy Ujście Warty to również szlaki rowerowe, genialne muzeum przyrodnicze, jakie oferuje nowoczesne atrakcje i sporo ciekawych zabytków, które są do odkrycia w okalających park wioskach.
Park Narodowy Ujście Warty: atrakcje na mapie
1. Ośrodek Muzealno-Edukacyjny Parku Narodowego Ujście Warty: multimedialna atrakcja dla dzieci
Ośrodek Muzealno-Edukacyjny w Słońsku to miejsce, od którego warto rozpocząć zwiedzanie parku. Ta nowoczesna placówka w atrakcyjny sposób łączy naukę z rozrywką. Dzięki interaktywnym wystawom i multimediom, zarówno dzieci, jak i dorośli mogą zgłębić tajniki przyrody Parku Narodowego „Ujście Warty”. To doskonały punkt wyjścia do zrozumienia wartości parku, odkrycia jego ekosystemów i przygotowania się do wizyty w terenie.
2. Najsłynniejsza ścieżka przyrodnicza „Ptasim szlakiem”, czyli popularna „betonka” w parku Ujście Warty
Ścieżka przyrodnicza „Ptasim szlakiem” to najpopularniejszy szlak w Parku Narodowym „Ujście Warty”. Ze względu na swoją nawierzchnię, czyli betonowe płyty, bywa potocznie nazywana „betonką”. To idealna trasa zarówno dla rodzin z dziećmi jak i pasjonatów ornitologii, którzy chcą z bliska obserwować całe gromady ptasich rodzin, jakie wygrzewają się w słońcu na rozległych mokradłach.
- Długość trasy: ok. 2,1 km (w jedną stronę)
- Początek trasy: parking przy wieży w miejscowości Przyborów
- Nawierzchnia: betonowe płyty, dostępna również dla wózków dziecięcych
- Czas przejścia: ok. 1-1,5 godziny (w obie strony, spokojnym tempem)
Trasa prowadzi groblą wśród rozlewisk i łąk – to doskonałe miejsce do obserwacji ptaków wodnych i błotnych, zwłaszcza w okresie wiosennych i jesiennych migracji. Wzdłuż ścieżki znajdują się:
- Punkty obserwacyjne i wieże widokowe – umożliwiające spokojne podglądanie ptaków bez ich płoszenia
- Tablice edukacyjne – przedstawiające gatunki ptaków, siedliska i zasady zachowania w parku
3. Stacja pomp w Słońsku – nietypowy zabytek w parku Ujście Warty
Stacja Pomp w Słońsku to zabytkowy obiekt hydrotechniczny z początku XX wieku, który odegrał kluczową rolę w kształtowaniu krajobrazu dzisiejszego Parku Narodowego „Ujście Warty”.
Historia słońskiego węzła hydrotechnicznego sięga 1780 roku, kiedy to zbudowano wał letni od strony Warty do Gęśnika. W trzeciej dekadzie XIX wieku wał ten przebudowano na zimowy ze śluzą wałową, którą w 1911 roku zastąpiono pompownią parową.
Pompownia w okresach mokrych, mogła przepompować 1 milion m³ wody na dobę. W 1928 roku doprowadzono energię elektryczną i zbudowano drugą, małą pompownię, która działa do dziś. Nieekonomiczne pompy parowe w 1967 roku zastąpiono elektrycznymi.
Stacja Pomp w Słońsku odgrywała i nadal odgrywa istotną rolę w zarządzaniu wodami w dolinie Warty. Dzięki niej jest możliwe kontrolowanie poziomu wód, co ma wpływ na kształtowanie siedlisk przyrodniczych oraz ochronę terenów przed powodziami. Obiekt ten stanowi przykład harmonijnego współistnienia infrastruktury technicznej z przyrodą.
4. Zamek Joannitów w Słońsku – historyczny skarb regionu
Zamek Joannitów w Słońsku, znany również jako Ordensschloss Sonnenburg, to jeden z najważniejszych zabytków architektury zakonnej województwa lubuskiego i zarazem świadectwo wielowiekowej obecności zakonu Joannitów na pograniczu polsko-niemieckim.
Jego początki zamku sięgają 1341 roku, kiedy Henning i Arnold Uchtenhagenowie wznieśli w tym miejscu obronny dwór rycerski. W 1426 roku zamek przeszedł w ręce Zakonu Joannitów, którzy zbudowali nową warownię.
Zamek w Słońsku był nie tylko siedzibą administracyjną, ale także centrum życia religijnego i kulturalnego Zakonu Joannitów. W późniejszych latach w zamku utworzono muzeum i archiwum zakonne, gromadzące cenne dokumenty i pamiątki związane z historią Joannitów. Po II wojnie światowej zamek służył jako dom kultury, jednak w 1975 roku został doszczętnie zniszczony w pożarze.
Obecnie ruiny Zamku Joannitów w Słońsku stanowią ciekawy punkt na mapie turystycznej regionu. Dziś możemy zwiedzać ruiny zamku, poznając jego bogatą historię i architekturę. Zamek jest również częścią szlaku turystycznego „Turystyczna waloryzacja historii Zakonu Joannitów na polsko-niemieckim pograniczu”, łączącego 14 historycznych miejsc związanych z działalnością zakonu.
5. Ścieżka przyrodnicza „Mokradła” – zanurz się w świat podmokłych łąk i bagien Parku Narodowego Ujście Warty
Ścieżka „Mokradła” to jedna z najbardziej malowniczych i dzikich tras, na której odnajdziesz zaskakujące przyrodnicze atrakcje, jakie oferuje Park Narodowy Ujście Warty. Przeznaczona jest dla osób, które chcą poznać park od jego najbardziej naturalnej strony – od środka rozległych terenów zalewowych, torfowisk i podmokłych łąk. Trasa prowadzi przez serce bagiennego krajobrazu, oferując bliskie spotkania z przyrodą i znakomite warunki do obserwacji ptaków.
Podstawowe informacje:
- Długość: ok. 1 km w jedną stronę
- Początek trasy: przy siedzibie dyrekcji parku w miejscowości Chyrzyno
- Nawierzchnia: droga gruntowa, miejscami podmokła
- Czas przejścia: ok. 30 minut
Atrakcje na trasie:
- Tablice edukacyjne – opowiadają o roli mokradeł, lokalnych gatunkach roślin i zwierząt oraz ochronie przyrody.
- Ślady działalności bobrów – zgryzione drzewa i tamy to częsty widok na trasie. Zobaczysz tu również ich żeremie.
- Punkt widokowy – z którego rozciąga się szeroka panorama na rozlewiska Warty
6. Ośrodek edukacyjny w Chyrzynie i jego atrakcje – dyrekcja Parku Narodowego Ujście Warty
Siedziba dyrekcji Parku Narodowego Ujście Warty znajduje się w miejscowości Chyrzyno, położonej niedaleko Kostrzyna nad Odrą, w województwie lubuskim. W budynku mieści się również Ośrodek Edukacyjny, w którym grupy mogą wziąć udział w ciekawych zajęciach poświęconych odkrywaniu atrakcji parku Ujście Warty. Oprócz tego obok Ośrodka znajduję się ogródek dydaktyczny tzw. Przyrodniczy Ogród Zmysłów, a z wieży widokowej możesz obserwować rozległą panoramę na park.
7. Najlepszy punkt widokowy na Park Narodowy Ujście Warty
Wieża Widokowa przy Czarnowskiej Górce to jeden z najważniejszych punktów obserwacyjnych w Parku Narodowym Ujście Warty. Wieża ma wysokość około 16 metrów, a jej najwyższy podest znajduje się na wysokości 11 metrów.
Konstrukcja wieży nawiązuje do tradycji budownictwa szachulcowego charakterystycznego dla regionu. Z wieży rozciąga się panoramiczny widok na nadwarciańskie łąki, rozlewiska Warty oraz okoliczne tereny parku. Jest to doskonałe miejsce do obserwacji ptaków, zwłaszcza podczas migracji, kiedy można podziwiać poranne wyloty gęsi i żurawi.
8. Najciekawszy szlak w parku Ujście Warty – ścieżka przyrodnicza “Olszynki”
Ścieżka przyrodnicza „Olszynki” to malownicza trasa, na której poznasz przyrodnicze atrakcje, z których słynie Park Narodowy Ujście Warty. Ścieżka rozpoczyna się przy parkingu z wieżą widokową w Kamieniu Małym. Aby dojechać na początek trasy, należy z drogi nr 132 w miejscowości Kamień Mały skręcić w brukowaną drogę.
Na ścieżce Olszynki zobaczysz olszowy las, czyli jedyne takie leśne miejsce w parku. Co więcej, trasę przemierzasz również po drewnianych kładkach. Dodatkowo prawdziwym fenomenem jest pływająca czatownia, dzięki niej możesz obserwować ptaki z ukrycia. Natomiast z wysokiej wieży mamy rozległą panoramę na okoliczne łąki i rozlewiska.
- Długość trasy: 3,4 km w pętli
- Czas przejścia: około 1-1,5 godziny
- Nawierzchnia: gruntowa oraz drewniane kładki
- Przystanki edukacyjne: 15 tablic informacyjnych
9. Stacja pomp Warniki – zaskakująca atrakcja i ciekawy zabytek parku Ujście Warty
Stacja Pomp Warniki odkrywa przed nami zabytkowe atrakcje, z których słynie Park Narodowy Ujście Warty. Zbudowana w 1911 roku, pełniła kluczową rolę w odwadnianiu rozległych terenów nadwarciańskich, umożliwiając ich wykorzystanie rolnicze. Obiekt jest przykładem przemysłowej architektury z początku XX wieku, wkomponowanej w malowniczy krajobraz nad Warta.
Pompownia została zaprojektowana w celu odprowadzania nadmiaru wód z terenów zalewowych, które nie miały naturalnego odpływu. Pierwotnie napędzana silnikami parowymi, w latach 60. XX wieku zmodernizowano ją, zastępując napęd parowy elektrycznym.
Budynek pompowni wyróżnia się neogotycką architekturą z charakterystycznymi detalami, takimi jak wysokie okna i wieżyczka. Często bywa mylony z kościołem lub kaplicą ze względu na swój wygląd.
10. Odkryj atrakcje parku Ujście Warty na dwóch kółkach – szlak rowerowy
Park Narodowy „Ujście Warty” to również świetny kierunek dla wielbicieli rowerowych wypadów, bo jego atrakcje możesz odkrywać przemierzając ścieżkę „Na dwóch kółkach przez Polder Północny”.
- Długość: około 30 km w pętli
Trasa prowadzi przez północną część parku, wzdłuż wału przeciwpowodziowego Warty. Oznakowana jest tablicami edukacyjnymi, na trasie mijamy wieże widokowe, z których również możemy prowadzić obserwację ptaków i innych dzikich zwierząt. Na trasie znajdują się dodatkowo wiaty odpoczynkowe.
Co warto zobaczyć w województwie lubuskim?
Zielona Góra to stolica lubuskiego oraz polskiego winiarstwa! Co zobaczyć w Zielonej Górze? Urocze Stare Miasto z pięknym rynkiem, deptakiem i zabytkowymi kościołami. Na Winnym Wzgórzu stoi Palmiarnia z egzotycznymi roślinami i punktem widokowym. W parku Zatonie zobaczysz romantyczne ruiny pałacu, a w skansenie w Ochli przeniesiesz się w czasie.
Gorzów Wielkopolski to położone nad Wartą miasto z ciekawą historią. Warto odwiedzić tutejszą katedrę, czyli gotycki symbol miasta, czy też spichlerz, w którym mieści się muzeum. Popularnym miejscem spacerów jest Bulwar Nadwarciański, idealny na relaks przy rzece. Warta odwiedzenia jest też Filharmonia Gorzowska, a miłośników przyrody zainteresuje rezerwat Gorzowskie Murawy z rzadką roślinnością stepową.
Nasz autorski przewodnik